Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zczasempoczuciekoherencjiuległodekompozycjinatrzyskładniki:poczu-
ciezrozumiałości,zaradnościisensowności.
Antonovskynieustanniepodkreślałdymensjonalnośćpoczuciakohe-
rencji,uważał,żeniemaludzichorychizdrowych,asąjedyniebardziejlub
mniejzdrowiizawszetrzebadążyćdotego,żebyustalićmiejsceczłowieka
nakontinuumzdrowiaichorobyistaraćsiępomócczłowiekowipoprzez
odkrywaniejegoczynnikówzdrowia,jegozasobów(Antonovsky2005,
s.21).Atrybuttenpozwalanadynamiczne,płynneumiejscowienieosoby
nakontinuumpoczuciakoherencji,anietylkostwierdzeniejegowystępo-
wanialubbraku.Dziękioceniepoziomukażdegozkomponentówpoczucia
koherencjimożnaoszacowaćto,jakosobabędzieradzićsobiezwymoga-
miżyciowymi,orazpoziomjejzasobówwewnętrznychizewnętrznych,
jejmocnestronyidefcyty,któredeterminująpoziomjejfunkcjonowania
ipostrzeganiaświata,zamiastzadowalaćsięszybkądiagnoząnozologiczną
popartąwystępowaniemobjawówchorobowych,patologiilubdysfunkcji
(Dolińska-Zygmunt2001a,s.19-31).
ZgodniezkoncepcjąAntonovsky’egopoczuciekoherencjijestujmowane
jakodyspozycjaosobowościowa,która-oilejestrozwiniętawwystarcza-
jącymstopniu-pozwalanaoptymalnegospodarowaniezasobamiwżyciu
osoby:ichdystrybucjęwsytuacjach,gdysąonepotrzebne,aletakżewyco-
fywaniezaangażowaniazsytuacjiczyaktywności,wktórychszansesukcesu
sąznikome.Dziękitejdyspozycjiczłowiekpotrafrównoważyćwymagania
zewnętrzneiwewnętrznezposiadanymizasobami,wybieranajkorzystniej-
szedlasiebieceleizadaniaiwie,zczegomożei/lubpowinienzrezygno-
wać-copozwalanaaktywnąadaptacjędożyciaorazrealizacjęjegozadań.
Zwielubadańwynika,żepoczuciekoherencjijestistotnądeterminantątego,
jakdanaosobaporadzisobiezdoświadczeniemtraumatycznym,chorobą,
śmierciąbliskiejosoby,zdradąikażdyminnymrodzajemkrytycznegowy-
darzeniażyciowego(Sommer,Ehlert2004,s.333-335;Kee,Ying,Lopez2005,
s.179-181;Lavee2005,s.115-119;Ramfelt,Lutzen2005,s.151-154;Svavars-
dottir,Rayers2005,s.389).Osobyowysokimpoczuciukoherencjimająwięc
umiejętnośćtrafnejocenyrzeczywistości,niepoddająsięlosowi,wtrudnej
sytuacjiradząsobiesamelubwiedzą,dokogozgłosićsiępopomoc;mają
zawszewżyciucoś,naczymimzależy,cojeżywoobchodziiwco-ich
zdaniem-wartosięzaangażować,wartoinwestowaćwysiłek(Kosińska-Dec,
Jelonkiewicz2001,s.337).
Poczuciekoherencjipoczątkowobyłopostrzeganejakokonstruktpo-
znawczy,zczasemdopieroodkrytosilneaspektyemocjonalno-motywa-
cyjne(Antonovsky2005,s.32),którezostałypotwierdzoneempirycznie
(Vogtiin.2016,s.194-207).SOCjestwięcdefniowaneostatecznieprzez
Antonovsky’egojakoglobalnaorientacjaczłowieka,będącazgeneralizowa-
21
