Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
astąd
ROZDZIAŁ1.POMIAR
d2L=4R37
(Zauważ,żedotakprostychobliczeńwcaleniepotrze-
bujeszkalkulatora).Takwięczdokładnościądonajbliż-
szegorzęduwielkościkłębekzawieraokoło1000km
sznurka!
L=
4R3
d2
=
(4·1013m)2
4(2m)3
=2·106m≈106m=103km(odpowiedź).
Dalszeprzykłady,filmyićwiczenianastronieWileyPLUS.
1.2.CZAS
Czegosięnauczysz?
Poprzestudiowaniutegopodrozdziałubędzieszumiał...
1.05
zamieniaćjednostkiczasu,stosującwspółczynnikiprzeli-
czeniowe;
Podstawowefakty
•
Sekundajestzdefiniowanazapomocączęstotliwościpro-
mieniowaniawysyłanegoprzezatomcezu-133.Dokładnesy-
gnałyczasuzzegarówatomowychsąwysyłaneprzezradio
1.06
wykorzystywać—naprzykładprzyopisieruchu—wy-
nikiróżnychpomiarówczasu,wtymotrzymanezapomocą
różnychzegarów.
zeznajdującychsięwwielumiejscachnaświecielaboratoriów
wzorcówczasu.
Czas
Rys01010Gdywroku1792wprowadzano
układmetryczny,zmienionorównież
definicjęgodziny,takabydzieńmiał
10godzin.Pomysłtensięnieprzyjął.
Producenttego10-godzinnegozegarabył
jednaktakmądry,żezaopatrzyłgotakże
wmałątarczęztradycyjnym12-godzinnym
podziałemdnia.Czywskazówkitych
dwóchtarczpokazujątensamczas?
(fot.StevenPitkin)
Słowoczasmadwaznaczenia.wżyciucodziennym,anieraziwnauce
musimyznaćaktualnyczas(wskazaniezegara),abymócustalićkolejność
zdarzeń.wnaucemusimyponadtobardzoczęstowiedzieć,jakdługotrwa
jakieśzjawisko.Takwięcwzorzecczasumusidaćodpowiedźnadwapyta-
nia:„Kiedytosięzdarzyło?”i„Jakdługototrwało?”wtabeli1.4podano
kilkaprzedziałówczasu.
wzorcemczasumożebyćdowolnezjawiskopowtarzalne.Przezwiele
stulecidotegocelubyłużywanywyznaczającydługośćdniaokresobrotu
Ziemi—narysunku1.1przedstawionowzględnienowyprzykładzegara,
opartegonaobrocieZiemi.Zegarkwarcowy,wktórymstosujesięcią-
głedrganiapierścieniazkwarcu,możnawykalibrowaćwzględemokresu
obrotuZieminapodstawieobserwacjiastronomicznychiużywaćgodo
pomiaruprzedziałówczasuwlaboratorium.Okazujesięjednak,żetakiej
kalibracjiniemożnadokonaćzdokładnościąwymaganąprzeznowoczesną
naukęitechnikę.
Abyotrzymaćlepszewzorceczasu,zbudowanotzw.zegaryatomowe.
wStanachZjednoczonychwzorcemczasujestzegaratomowy,znajdu-
jącysięwPaństwowymInstytuciewzorcówiTechniki(NIST)wBoul-
der,wstanieKolorado.
Pochodzącezniegosygnałyczasusąwysy-
łaneprzezradionafalachkrótkichiprzeztelefon,atakżedostępnesą
nastronieinternetowejObserwatoriumMarynarkiStanówZjednoczo-
