Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.POŁOŻENIE,PRZEMIESZCZENIEIPRĘDKOŚĆŚREDNIA
chodówseryjnych)zpasjąwykorzystujątendziałfizyki,gdyanalizujądzia-
łaniesamochodówpodczaswyścigu.Geologowiestosująprawafizykido
pomiarówprzemieszczeńpłyttektonicznychwceluprognozowaniatrzę-
sieńziemi.Kardiologomfizykajestpotrzebnadowyznaczaniaprzepły-
wówkrwiwkrwiobiegupacjenta,gdypodejrzewajączęściowąblokadętęt-
nicy,akierowcomdoustalania,czyzdążądostateczniezwolnić,gdysłyszą
sygnałostrzegawczyantyradaru.Możnabypodaćjeszczewielepodob-
nychprzykładów.wtymrozdzialebędziemybadaćpodstawoweprawa
ruchuciał(samochodówwyścigowych,płyttektonicznych,krwinekitp.)
poruszającychsięwzdłużjednejprostej.Takiruchnazywamyruchempro-
stoliniowym(inaczej:jednowymiarowym).
Ruch
Całyświatiwszystkiejegoskładnikisąwciągłymruchu.Nawetpozornie
taknieruchomerzeczy,jaknp.szosa,teżbiorąudziałwruchuobrotowym
Ziemi;ZiemiakrążywokółSłońca,SłońcewokółśrodkaDrogiMlecznej,
czylinaszejGalaktyki,aGalaktykaprzemieszczasięwzględeminnychga-
laktyk.Klasyfikacjaiporównanieróżnychruchów(conazywamykinema-
tyką)wcaleniesąłatwe.Cowłaściwienależymierzyćijakporównywać
różneruchy?
Zanimspróbujemyodpowiedziećnatopytanie,zbadamypewneogólne
cechyruchówspełniającychdaneniżejwarunki.
10Ruchmożezachodzićtylkowzdłużliniiprostej.Możebyćonapionowa
(jakprzyspadkukamienia),pozioma(jakprzyruchusamochoduna
płaskimodcinkuautostrady),atakżeukośna,leczmusibyćprosta.
20Ruchmożeodbywaćsiępodwpływemsił,aletymczasem(ażdoroz-
działu5)niebędziemysięnimizajmować.wtymrozdzialebędziemy
badaćsamruchijegozmiany.Naprzykładzastanowimysię,czypo-
ruszającesięciałoprzyspiesza,zwalnia,zatrzymujesię,czyzaczyna
poruszaćsięwprzeciwnymkierunku.Ajeśliruchulegazmianom,to
jakzależąoneodczasu?
30Poruszającesięciałojestalbocząstką(tzn.obiektempunktowym,jak
elektron),alboporuszasięjakcząstka(tzn.każdajegoczęśćporusza
sięwtakimsamymkierunkuiztakąsamąprędkością).Sztywnepro-
się,któreześlizgujesiępozjeżdżalninaplacuzabaw,poruszasięjak
cząstka,atoczącysiękłębeknieporuszasięjakcząstka,bokażdyjego
punktprzemieszczasięwinnymkierunku.
Położenieiprzemieszczenie
Położenieciała,czyliwspółrzędnąpunktu,wjakimsięonoznajduje,wy-
znaczamywzględempewnegopunktuodniesienia,najczęściejpoczątku
(czylipunktuzerowego)osi,np.osixnarysunku2.1.Kierunkiemdo-
datnimosijestkierunek,wktórymwspółrzędnepunktówrosną—na
rysunku2.1jesttokieruneknaprawo.Kierunekprzeciwnynazywamy
kierunkiemujemnym.
Naprzykładcząstkamożeznajdowaćsięwpunkciex=5m,coozna-
cza,żejestonaodległao5modpoczątkuosiwkierunkudodatnim.Jeśli
znajdujesięonawpunkciex=15m,tojestwtakiejsamejodległościod
17
Rys02010Położeniewyznaczamynaosi
rozciągającejsięnieograniczeniewobydwu
kierunkach,naktórejzaznaczonojednostki
długości(tutajmetry).Symbolosi,tutajx,
zapisujemyzawszepostronie
współrzędnychdodatnich
