Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Uwagipodsumowujące
63
dobyćuniwersalneprawidłowości113.ŚwiadomośćichistnieniapozwoliCzy-
telnikowidostrzeczarazemuniwersalnośćmetod,jakimiposługiwalisiępań-
stwowidecydenci,niezależnieodtego,poktórejstronievżelaznejkurtyny”się
znajdowali114.
*
Niniejszapracaniepowstałaby,gdybyniepomocirozmowyzDanutąMa-
zan(1949-2017)-wnikliwąCzytelniczkąjejpierwszejwersji.Równiewieleza-
wdzięczamżyczliwościRecenzenta-dr.hab.prof.UJWojciechaKajtocha-któ-
regorusycystycznaipolonistycznawiedzapozwoliłauniknąćwielunieścisłości
ichybionychrozpoznańomawianychzagadnień.PrzekazanaprzezNichwiedza
idoświadczeniepozwoliłymizrozumiećniuanseepoki.
Sąjednakrównieżinneosoby,którychżyczliwość,wsparcieizaangażowanie
pomogłymiodnaleźćsięwmeandrachlat1949-1956.Należądonichprzede
wszystkimPracownicyzarównoBibliotekiWydziałuFilologicznego,jakiBiblio-
tekiUniwersytetuŁódzkiegooraz-związanyzUniwersytetemWrocławskim
-badaczkulturyPRL,drRobertDudziński.RozmowyzNimstawałysięźró-
dłeminformacjinatematyzwiązanezlatami1944-1989,doktórychniekiedy
trudnobyłobydotrzećzapośrednictwemmediówinnychniżsiećinternetowa.
Naosobnesłowapodziękowańzasługującierpliwieznoszącaniepokojeba-
dawczeŻonaAlicjaMazan-MazurkiewiczorazCórki-ZuzannaiKornelia.
113InteresującapoznawczowtymzakresiejestpracaAnnyMisiak,ukazującej-na
materialefilmowym-swoistośćiparalelizmzabiegówpropagandowychwkulturze
polskiejokresuPRL-uiamerykańskiej.WspólnydladziałańGłównegoUrzęduKon-
troliPrasy,PublikacjiiWidowiskorazProductionCodeAdministrationbył,zdaniem
badaczki,wpływnaostatecznykształtfilmu,dostosowanydourzędowychstandardów
(zob.:taż,Kinematografkontrolowany.Cenzuraflmowawkrajusocjalistycznymidemokra-
tycznym(PRLiUSA).Analizasocjologiczna,Kraków2006,s.403).Należyoczywiście
pamiętaćoodmiennych,wobuwypadkach,źródłachtendencjidokontrolispołecznej.
WUSAichźródłembyłypurytańskiepierwiastkitkwiąceupodstawkultury,mające
istotnywpływnapoczuciezbiorowejodpowiedzialnościzajednostkęijejzachowanie
(zob.:D.Bell,Kulturowesprzecznościkapitalizmu,przeł.S.Amsterdamski,Warszawa
1994,s.94).Wstosunkudorodzimychrealiówmożnamówićjedynieokontroliwwy-
miarzepolitycznym,jakoprzejawiekoncepcjipaństwasterowanegocentralnie.
114SygnalizowanątuprawidłowośćuświadamialekturarozważańWaleregoPisar-
ka,wskazującegonamanipulacyjnypotencjałekspresywnejfunkcjijęzyka,któryzostaje
wykorzystanywpropagandzie.Selekcjamateriałujęzykowegomawówczascharakter
perswazyjny.Dobierającsłownictwokomunikatupropagandowegozewzględunasko-
jarzenia,jakiebudziwużytkownikujęzyka,ideolodzykreowalirzeczywistośćzgodnie
zodgórnymiwytycznymi(zob.:tenże,Języksłużypropagandzie,Kraków1976,s.46-48).
