Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Rozdział2.Konstytucjaipozostałeźródłaprawa
2.2.Konstytucjajakoźródłoprawa
2.2.1.Ewolucjakonstytucjonalizmu
24
25
Konstytucjawjęzykupotocznymmaróżneznaczenia.SłownikjęzykapolskiegoPWN
podajenastępujące:najważniejszaustawawpaństwie,określającaogólnezasadyustro-
ju;wdawnejPolsce:uchwałasejmowa;wstarożytnymRzymie:cesarskiaktprawny;
dokumentkościelnyzawierającypostanowieniasynodulubpapieża;zespółpodstawo-
wychcechbudowyciała,charakterystycznydlaosobnika;sposóbpowiązaniaatomów
wcząsteczcezwiązkuchemicznego.
Określeniatesąogólneimogłybyzostaćrozwinięteiuzupełnioneokolejneznaczenia
słowankonstytucja”
.Pozwalająonejednakuchwycićistotępojęcia.Jegogenezama
znaczeniejurydyczne,wiążesięzdziałalnościąorganusprawującegowładzępubliczną,
zawierapostanowienialubcechyozasadniczymznaczeniudlaorganizacji,struktury
lubukładuelementów,określapodstawęisposóbfunkcjonowaniatakiejstruktury.
Konkretyzacjątakiegoznaczeniasłowankonstytucja”jeststwierdzenie,wmyślktórego
konstytucjatonajważniejszaustawawpaństwie,określającaogólnezasadyustroju.Takie
określenieoddajepodstawoweintuicje,napodstawiektórychmożnadokonaćcharak-
terystykiobowiązującejKonstytucjiRP
.Jestonojednakdaleceniewystarczające.Dla
zrozumienia,czymjesticzympowinnabyćKonstytucja,koniecznejestprzynajmniej
skrótoweprzedstawieniegenezywspółczesnychkonstytucjiorazprocesuokreślanego
jakokonstytucjonalizm.
Pojęciekonstytucjijeststarszeniżpojęciepaństwa.Aktyprawne,którekształtująnasze
wyobrażeniaowspółczesnychkonstytucjach,powstawaływróżnychepokach,różnabyła
motywacjaichtworzeniainiezawszenazywanojekonstytucjami.Polityczneiprawne
znaczeniekonstytucjizmieniałosięwrazzezmianąwarunkówżyciaspołecznego.
Zdzisiejszejperspektywyistotneznaczeniemakilkahistorycznieukształtowanych
znaczeńkonstytucji.
Nadaniewolnościtoaktkonstytucyjny,któregonajsłynniejszymprzykłademjestWielka
KartaSwobódz1215r.Kartapotwierdzałapodstawowewolnościangielskichbaronów
imiastizobowiązywałamonarchędoichrespektowania.Podobnycharakterprzyj-
mowałowieleaktówkonstytucyjnychwpaństwacheuropejskich,wtymwPolsce,aż
doXVIIIw.Obokpotwierdzaniawolnościaktykonstytucyjnezaczęłyformułowaćteż
zwolnieniazobowiązkówadresowanedookreślonychosóblubstanów.Wieleznich
byłoźródłemnadaniaprzywilejówarystokracji,szlachcieiduchowieństwu.Akty
konstytucyjnenieregulowałyjednakwsposóbcałościowyfunkcjonowaniapaństwa.
Porządekprawnyipolitycznypodpanowaniemmonarchy,wszczególnościmonar-
chyabsolutnego,miałcharakterodwieczny.Jegopodstawynieupatrywanowaktach
konstytucyjnych.Wskazanewyżejtypyaktówkonstytucyjnychopierałysięnaidei
