Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RZUTOKANASCIESZKĘ,KTÓRĄ
POSZEDŁEM.
Alaalemoarafaaldżahela,lannahoKanadżahelan:uaaldżahelolaïarefo,alaalema
lannahola-Kanaaaleman.
Mądryznanierozumnego,bonimbyłsamdawniej;aległupiecnieznamądrego,bonim
niebył.
PrzysłowieArabskie.
Drugąjużpowiastkępodającnawidokpubliczny;owocniedojrzały
chwilwolnychodważniejszychzatrudnień,mamsobiezaobowiązek,
napomknąćniecoorodzajupisania,doktóregosięnachwilę
przywiązałem.Niemyślęjaturozszerzaćsięnadhistoryątegorodzaju
pisania;—niejesttomoimzamiarem.Sprobujętylkookazać,jak
ubogąjestLiteraturanasza,wtejczęści,kiedyobceobfitująwróżne,
oddzielneicorazmnożącesięsposobypisaniapowieściiromansów.
Dopisaniapowieści(rozumiesiędobrych,bozłenienazywająsię
powieścią,aniromansem,alebazgraninąiramotą,którąladakto
napisaćpotrafi);dopisaniapowieścidobrych,mówię,trzebatalentu
(nieodzownie),poznanialudzi(koniecznie),wyobraźni(choćparę
ziarek).Główną,najgłówniejszą,podługmniezaletą,jest
to—coprzeszłegowiekuiniektórzynasipisarze,mielizanic:
—kopijowaniewierneinieprzesadzone.Wątpięja—idzisiejsza
publicznośćzemną,ażebydziwaczne,olbrzymie,aleniezgrabne
utwory,jakiemisąwyskokiHeloizy,Korynny,Matyldy,Amelii;
jakieminapełnionesądziełaPannyRadcliffe,Genlis,Cottin,więcej
byływarte,nadwierneobrazyCervantesa,Sterna,Fieldinga,Le-Sage
etc.
Eksaltacia,ickliwawielkość,niskaprzesada,nudnyprzymus,łzy
najemne;—otoczemsąnaszpikowanetetworygłówobłąkanych.
Klelie,Cyrusy,Mandany,sątopoczwarymiłości,przedrzeźniaczejej
uczuć;—bonaimiejejbohaterówniezasługują.Sątonędznewyroby,
którymzamiastwielkości,nadanocechędziwactwa;—alejeszczeż
jakiegodziwactwa!—dziecinnego,niedojrzałego,niesmakownego.
Cozafałsz!jakibłąd!—czyliżtojestwielkiem,czegoniepojmujem,
nierozumiemy,lubnaśladowaćniemożem?—obrazytakie,sąjakowe
jarmarkoweobrazyświętych,októrychznaczeniu,podpistylkojeden
domyślaćsiękaże.Jakieżutychpisarzycharaktery?—charaktery
