Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzęśćA.Prawofnansówpublicznych
nymkrajoweoperacjefinansowezUniąEuropejską,wtymrozliczenia(wzajemne
transferyśrodków)zbudżetemUniiEuropejskiej(budżetemWspólnot)orazwspól-
notoweoperacjefinansoweprowadzoneprzezorganyUniiEuropejskiej.
1.3.Finansepubliczneafinanseprywatne
Finansepubliczneodróżniasięodfinansówprywatnych,mającychcharakterryn-
kowyiprzeciwstawiaim.Rozgraniczeniesferypublicznejiprywatnejwywodzisię
zdychotomiirzymskiegoprawnikaUlpiana(powtórzonejwjustyniańskimCorpus
iuriscivilis:publicumiusestquodadstatumreiRomanaespectat,privatumquodas
singulorumutilitatemł),choćrozróżnienietojestnieostre;zawszebowiemistniała
współzależność,corazsilniejszeprzenikaniesięobutychsfer.
Finansepublicznewewspółczesnychpaństwachdemokratycznychmająnastępujące
cechy,odróżniającejeodfinansówprywatnych:
-zaspokajajązbiorowepotrzebyspołeczneisąskierowanenarealizacjęinteresu
publicznego(społecznego)orazochronęwspólnegodobrapublicznego,aniena
maksymalizacjęzysku;
-ochronategointeresunastępujezurzęduwformiezastosowaniawładztwa(przy-
musu)państwowego;
-przyichwykorzystaniuwładzapublicznamożełagodzićprzebiegcyklukoniunk-
turalnegowgospodarceiograniczaćturbulencjenarynkachfinansowych;
-podstawowymcelempublicznejdziałalnościfinansowejjestutrzymanietrwałejstabil-
nościsystemufinansowego,wtymrównowagifiskalnejwskalipaństwaizwiązków
publiczno-prawnych(wspólnotterytorialnych)orazwartościpieniądzakrajowego;
-państwo(lubpubliczneponadnarodoweinstytucjefinansowe)dysponujesuwe-
rennymiwzasadziewyłącznymprawemdoemisjipieniądzakrajowegojako
środkapłatniczegoirealizujepolitykępieniężną;
-sątworzonewdrodzeaktuwładztwapaństwalubinnychorganówpublicznych,
mającychmandatwyborców(legitymizowanychbezpośredniolubpośrednio
wprocesiewyborczym);
-władztwofinansowepaństwamożeulecczęściowemusamoograniczeniuna
rzeczinnychpodmiotówpublicznychlubwyjątkowo-niepublicznychwfor-
miedecentralizacjilubdekoncentracjizadańiuprawnień;
-wielkościistrukturępublicznychśrodkówpieniężnychokreślająikontrolująor-
ganystanowiącewładzypublicznej(przedewszystkimparlamentarne)lub-zich
upoważnienia-innepodmiotypubliczne;
-organypubliczne,dysponująceśrodkamifinansowymisąwyposażonewśrodki
przymusuprawnegopodmiotupublicznego(państwalubsamorząduterytorial-
nego)ipodporządkowania;niesątowięczzasadyinstrumentydobrowolne;
-metodywykorzystywaneprzyzarządzaniupublicznymiśrodkamifinansowymi
sąwłaściwetrybowipolitycznemuiproceduromadministracyjnym,aniemeto-
ElżbietaChojna-Duch
