Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Systemfnansówpublicznychiprawafnansowego
53
choduimajątku)powinnosięodbywaćwedlekryteriumpodstawowychpotrzeb,
wkładujednostkiwprocesprodukcji(wydajności)irównychszanswdostępie
dodóbriusług.
5.2.Współczesnefunkcjefinansówpublicznych
Współcześniewgospodarcerynkowejfunkcjefinansówpublicznychujmujesięnieco
szerzej.Ichpodziałykrzyżująsięiniesąjednoznaczne.Poniżejzostanąprzedsta-
wionenajważniejszeznich.
Funkcjafiskalna(alimentacyjna)-poleganadążeniudogromadzeniadochodówdo
budżetówpublicznychorazzapewnieniaodpowiedniowysokichwpływów,umożli-
wiającychdostarczaniebudżetompublicznymwystarczającychśrodkównarealiza-
cjęustawowychzadańpodmiotówpublicznych.Funkcjatajestpierwotną,najstarszą
funkcjąfinansówpublicznych.Wpoczątkowymokresieistnieniapaństwa,gdygo-
spodarkapieniężnasięrozwijała,wyrażałaonakoniecznośćuzyskaniaodpowied-
nichśrodkówpieniężnychwwysokościniezbędnejdopokryciawydatkówpanują-
cego.WantycznymRzymieśrodkipieniężnebyłyzbieranedodyspozycjiimperatora
(wspecjalnymkoszu,stądpochodzeniełacińskiegosłowafscus).Wustrojufeudal-
nymnaplanpierwszywysuwałysięcelezwiązanezdziałaniemadministracji,wojska
iobsługądługupublicznego.Wrazzrozszerzeniempotrzebpublicznychwyznacza-
jącychzadaniadosfinansowaniaioddzieleniemzasobówpanującegoodśrodków
publicznychważnestałosięnietylkoczerpanieśrodkówpieniężnych,lecztakżeich
podział,kierowanieokreślonychwielkościtychśrodkównaposzczególne,niezbędne
zadaniapaństwaorazustalaniesposobówtegopodziału.
Funkcjaredystrybucyjna(rozdzielcza)-jestonaściślezwiązanazfunkcjąfiskalną
istanowijejkontynuację.Należyjąrozumiećjakoświadomeicelowewykorzysty-
waniesystemufinansowegodogromadzeniairozdzielania(przemieszczania)środ-
kówpieniężnychwpaństwie.Podział(redystrybucja,alokacja,rozdysponowanie)
środkówpieniężnychodzwierciedlawpełnidwustronnycharakterfinansówpub-
licznychwmyślhistorycznegostwierdzenia,że„niepotogromadzisiępieniądz,
abygoposiadać,leczbywydać”.Funkcjaredystrybucyjnajestpodstawowąfunkcją
finansówpublicznych,najpełniejujmującąichistotę;istniejejakoobiektywnako-
nieczność,wynikającazwykorzystaniadochodunarodowegonietylkotam,gdzieon
powstaje,inietylkoprzeztejednostki,któregowytwarzają.Jejznaczeniezwiększa
sięwrazzewzrostemrolipaństwa,rozszerzaniemsięzasięgudziałaniajednostek
sektorapublicznego,malejezaśwrazzograniczaniemjegozadań.Istotnąrolęod-
grywałaonawgospodarcesocjalistycznej;wgospodarcerynkowejnastąpiłoogra-
niczeniejejznaczenia,niejestonojednakautomatyczneibezwzględne,możemieć
miejsceprzyzmniejszeniuilościowymdochodówiwydatkówprzepływającychprzez
budżetypubliczne,zwłaszczawówczas,gdyzmniejszasięwysokośćobciążeńfinan-
ElżbietaChojna-Duch
