Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałII.Rozwójprawamiędzynarodowego
Wwynikureformacjiiupadkupotęgipolitycznejpapiestwanormyregulującestosunki
międzypaństwamizostaływyzwolonespodwpływudoktrynteologicznychiprawa
kanonicznego,coprzyczyniłosiędoukształtowaniaprawamiędzynarodowegojako
odrębnegosystemunorm.
67
68
69
70
Istotnywpływnastosunkimiędzynarodowemiaływielkieodkryciageograficzne
XViXVIw.Zdobywanieposiadłościzamorskichorazrównoczesnyrozwójżeglugi
ihandludoprowadziłydopowstanianowychzasadinormprawamiędzynarodowego.
Ważnymproblememstałosięprzedewszystkimustaleniezasaddotyczącychnabycia
nowychterytoriów.Uważano,żeopróczodkryciakoniecznejestobjęcieichwposia-
danie,ztymżemogłobyćonomniejlubbardziejsymboliczne-efektywnaokupacja
niebyłajeszczeuważanazawarunekzawłaszczeniaterytorium.
Wpoczątkowymokresie(XVipoczątekXVIw.)HiszpaniaiPortugaliawysunęłyrosz-
czeniadorozległychobszarówmorskich.GodziłotowinteresyAnglii,Niderlandów
iFrancji.Państwate,aszczególnieNiderlandyiAnglia,domagałysięprawaswobodnego
żeglowaniadlaswychodkrywcówikupcóworazswobodnegodostępudocorazlicz-
niejszychposiadłościzamorskich.Wkonsekwencjizostaławysuniętazasadawolności
mórz,którejpóźniejszezwycięstwołączyłosięzrozwojemhandlumiędzynarodowego
irodzącymsięjuż(zwłaszczawNiderlandachiAnglii)kapitalizmem.
Rozwójstosunkówmiędzynarodowychdoprowadziłwtymokresiedopojawieniasię
irozpowszechnieniainstytucjistałychposłóworazdorozwojuprawadyplomatyczne-
go,określającegoichsytuacjęprawną.Ważnymproblememstająsięsprawyzwiązane
zustanawianiem,rangąiprecedencjąposłów2.
Równocześnieprzekształcałasięiupowszechniałainstytucjakonsula.Konsultraciłswe
uprawnieniawzakresiejurysdykcjiiwładzyporządkowejnadswymirodakami,nato-
miastgłównymijegofunkcjamistałysię:obronainteresówpaństwawysyłającegowrazie
ichnaruszeniaprzezwładzemiejscoweorazopiekanadinteresamihandluiżeglugi3.
Wokresietymtoczyłysięlicznewojny,którymprawoniestawiałożadnejtamy.Po
wojnachzawieranotraktatypokojoweutrwalającenoweukładysił.Wymienićmożna
kończącywojnętrzydziestoletniąpokójwestfalski(1648),traktatutrechcki(1713)oraz
kończącywojnęsiedmioletniątraktatparyski(1763).
2Rozwójdyplomacjiiprawadyplomatycznegoszerokoomawiają:S.E.Nahlik,Narodzinynowożytnej
dyplomacji,Ossolineum1971;R.Frelek,Najkrótszahistoriadyplomacji,Warszawa2000;Dyplomacja,
red.M.Wilk,Łódź2002;HistoriadyplomacjipolskiejX-XXw.,red.G.Labuda,W
.Michowicz,Warszawa
2002;E.Denza,DiplomaticLaw.CommentaryontheViennaConventiononDiplomaticRelations,Oxford
1998.
3Por.K.Libera,Zasadymiędzynarodowegoprawakonsularnego,Warszawa1960,s.15.
