Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresyrozwojuontogenetycznegocz∏owieka
3)wczesnegodzieciństwa(poniemowlęcy)–(2.–3.rż.),
4)przedszkolnym(4.–6.rż.),
5)szkolnym(7.–15.rż.):
a)fazaobojętnopłciowa(udziewczątdo8.rż.,uchłopcówdo9.rż.),
b)fazadojrzewaniapłciowego(od8.–9.do15.–17.rż.),
6)młodzieńczym(16.–20.rż.),
7)dojrzałości(od20.–25.do40.–50.rż.),
8)starzeniasię(od40.–50.rż.indywidualnieróżnie).
Wprzedstawionympodzialeniemajednolitegokryterium.Nosionwsobiece-
chybiologiczne(np.niemowlęctwo,dojrzewanie),jakrównieżpojęciaściśleadmi-
nistracyjne(np.wiekprzedszkolny,szkolny)–kryteriumzmienne.
Odmienny,oryginalnypunktwidzeniaklasyfikacjiontogenezyprezentujeWo-
lański(1970).Uwzględniajączróżnicowaniewpływówbiogeograficznychispo-
łeczno-ekonomicznychorazpodstawoweprocesyorganizmówżywych,takiejak
metabolizmiruch,wrozwojupostnatalnymwyróżnia:
1.Okresrozwojuprogresywnego(przewagaprocesówanabolicznychnadkata-
bolicznymi)ztakimifazami,jak:
•
fazawzględnejbierności(5.–7.mż.),
•
fazaekspansji(opanowywaniewłasnegociałaistabilizacjahomeostazywe-
wnętrznej):od5.–7.mż.do2
1
/
2
–3.rż.,
•
fazarozwojukontroliotoczenia,znarastaniemaktywnejpostawywstosun-
kudośrodowiska(od2
1
/
2
–3.rż.do8.–12.rż.),
•
fazaprzygotowaniadorozrodu(od8.–10.do14.–18.rż.),zezróżnicowa-
niemzależnymodpłci,indywidualnymiśrodowiskowym,
•
fazadorastania(od16.–18.do20.–25.rż.),wyrażającasiędoskonaleniem
niezależnościosobniczejiumacnianiemwięziześrodowiskiemnaturalnym.
2.Okresstabilizacji,tzw.pełniżycia,ocechachwzględnejrównowagiproce-
sówanabolicznychikatabolicznych(od20.–25.do40.–50.rż.),kiedytowróżnym
stopniu,wzależnościodpredyspozycjigenetycznych,warunkówbytowychitrybu
życia,pojawiająsięsygnałyprocesuinwolucji.
3.Okresstarzeniasięistarości(odok.50.rż.ipowyżej,indywidualniebardzo
różnie).Procesykataboliczneprzeważająnadanabolicznymi.Masatzw.tkanek
aktywnychmaleje.Zmniejszasięzdolnośćadaptacjidonowychsytuacji.Choćpro-
cesstarzeniaprzebiegaindywidualnie,obardzozmiennymnasileniu,toczęstopo
70.rż.występujejużokresstarczejwegetacjibiologicznej,zcharakterystyczną
stopniowąutratąkontaktówzeświatemzewnętrznym.
3.3.1.Okresprenatalny
Okresprenatalnytoczasnajszybszegotemparozwojuwontogenezie,kiedytome-
tabolizmmatkidecydujeometabolizmiepłodu.Osiąganeprzyspieszenierozwoju,
szczególnienasilonewpierwszych22tygodniachżyciapłodowego,jestnieporów-
nywalnezżadnyminnymokresemżycia.
39
