Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresyrozwojuontogenetycznegocz∏owieka
Powszechnieznanajesttragediadziecizfokomelią(niedorozwójkończyn),
urodzonychprzezmatkizażywającewczasieciążytalidomid(Contergan).Wyka-
zanorównieższkodliwywpływwirusaróżyczkinarozwójukładukrążeniawprzy-
padkuzachorowaniamatkiwokresieorganogenezypłodu.Niekorzystnywpływna
rozwójpłoduwywierarównieżpromieniowanierentgenowskieorazpalenietyto-
niu.Nikotynizmmatkiprowadzidoobniżeniao10–15%masyurodzeniowejno-
worodka.
Negatywnieoddziaływaćmogątakżeinnechorobymatki.Zaburzeniafunkcjo-
nalnełożyska,upośledzającedostarczanietlenudopłodu,prowadzićmogądo
przedwczesnychporodówlubnieosiąganianależnejurodzeniowejmasyciała,czy-
litzw.hipotrofiiwewnątrzmacicznej.
Sątojedynienajbardziejznaneprzykładyniekorzystnychoddziaływańnarozwój
płodu.Wieleczynnikówpozostajenieznanych.Stądteżkoniecznośćszczególnej
ostrożnościprzyszłychmatek,zwłaszczawpierwszych2miesiącachciąży.Badania
radiologicznenależywykonywaćwyłączniewpierwszejpołowiecyklumiesiączko-
wego.Zażywanielekównależyograniczyćdoniezbędnegominimumitowyłącznie
dozlecanychprzezlekarza.Unikaćnależykontaktówzchorymizakaźnie.
Prawidłowemurozwojowipłodusprzyjatakżezapewnieniematcejaknajlep-
szychwarunkówbytowych,atmosferyspokoju,pogodyibezpieczeństwa.Wskaza-
nyjestumiarkowanyruch.Stanzdrowiamatki,jejkondycjafizycznawzasadniczy
sposóbwpływająnarozwójdziecka.
Naprzełomie7.i8.tygodniażyciapłodowegozarodekróżnicujesięzgodnie
zkierunkiemgenetyczniezdeterminowanejpłciwczasiezapłodnienia.Zróżnico-
waniezewnętrznychnarządówpłciowychmożebyćwidocznedopierookoło
18.–20.tygodniaciąży,niecowcześniejuchłopców.
Dziękirozwojowiultrasonografiiznaczniepowiększyłysięmożliwościwcze-
śniejszejocenyrozwojupłodu.Jużwewczesnymokresieciążydokonaćmożnapo-
miarówpęcherzykaciążowegoidługościciemieniowo-siedzeniowejpłodu.Od12.
tygodniaoceniaćmożnawielkośćgłówkipłodu(m.in.wymiardwuciemieniowy
iobwód).Między16.a18.tygodniemciążyistniejemożliwośćocenystrukturmó-
zgu,copozwalanietylkoocenićwiekciążowyistopieńdojrzałościpłodu,aletak-
żeumożliwiawykryciewrodzonychwadośrodkowegoukładunerwowego.
Doocenywzrastaniapłoduwykorzystujesięrównieżdaneodługościkościdłu-
gichpłodu.Po14.tygodniuciążywnioskowanieowiekuciążowymopierasięna
kilkuparametrach,m.in.wymiarzedwuciemieniowym,długościkościudowej,ob-
wodziegłowyitułowia.Wceluobiektywizacjiocenyrozwojupłoduwskazanejest
wypracowaniewłasnychnormpracowniUSG.
Choćzarodek7.–8.-tygodniowymatylkodługość3cm,wyglądemprzypomina
istotęludzką.Wcześniejniezawszemożnagobyłoodróżnićodzarodkówinnych
gatunków.Stądteżwskazujesię,żeontogenezajestpowtórzeniemfilogenezy.
Oznaczato,żerozwójczłowiekajestpodobnydorozwojukażdegoinnegokręgow-
ca.Zbytdużojestjednakróżnic,np.wkolejnościpojawianiasięcechlubwystępo-
waniaichwogóle,abyteoriatamogłabyćprzyjmowanabezograniczeń.
W2.miesiącuzarodekstajesiępłodem.Przejścietegoprogupoleganaza-
awansowaniurozwojupodstawowychnarządów.Górnaczęśćciałarozwijasię
41
