Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Uwagiwstępne
niepodlegającydyskusjisubstratjęzykamówionego,którypodlega
sztucznemuDuliteraturowieniu”dzięki:popierwsze-cerkiewizacji,
podrugie-polonizacji.Idąctymtropem,możnawydzielićdwatypy
prostejmowy-ukraińskiibiałoruski:ukraińskiwariantjestbardziej
scerkiewizowany,białoruski-spolonizowany42.
NiedokońcazgadzającsięzteząB.Uspienskiego,łatwoznaleźć
przyczynytakiegospojrzenianasprawę:poroku1410–1420worto-
grafiizabytkówjęzykaukraińskiego(zwłaszczagatunkównurtureli-
gijnego)wznaczniewiększymstopniuniżwzabytkachpiśmiennictwa
białoruskiegodajesięzauważyćwpływreformyEutymiuszaTyrnow-
skiego43.Tezęoistnieniubiałoruskiegoiukraińskiegowariantówję-
zykaruskiegowysuwalirównieżinnibadacze44.WładimirMiakiszew
przywołujeteorięogatunkowejdyferencjacjicechjęzykowychzabyt-
ków,wedlektórejwpiśmiennictwieadministracyjno-prawnymdomi-
nującechybiałoruskie,wtekstachliterackichzaś–ukraińskie45.
Wpracachnaukowych(m.in.Pluszcza,Miakiszewa,Mozera)po-
jawiająsiędodatkowotezy,żepodczasgdyprostamowamiałabyć
językiemliteratury,językruskibyłjęzykiemkancelariiiaktówpraw-
nych46.Samepitetprostaczyniłniemożliwymwykorzystaniemowy
wdokumentachoficjalnych47.Zakresużyciaterminujęzykruskibył
wedługW.Miakiszewaszerszy,określenietowystępujezarówno
wtekstachliterackich,jakiprawnych48.
Wtejpracyokreśleniajęzykruskiiprostyużywanebędąza-
miennie,wznaczeniupotocznegoiliterackiegojęzykaUkraińców
iBiałorusinów.Wpostacipisanejprostamowaodbiegaodwariantu
mówionego,zawieranp.więcejzapożyczeńzcerkiewszczyznyipol-
szczyzny,odznaczasięwiększąstarannościąidbałościąozrozumia-
łość.Jesttozresztąuniwersalnazasadadotyczącajęzykówliterackich.
Prostamowa,jakoniemodyfikowana,miałaróżnecechydialektalne
wzależnościodregionuiużytkownika,coodzwierciedlajązabytki.
42Б.Успенский,Краткийочеркисториирусскогоязыка(XI-XIXстст),Moskwa
1994,s.68.
43O.Шевельов,Iсторичнафонолог.яукра.нсько.мови,Перекладзангл.йського
виданняСерг.яВакуленкатаАндр.яДаниленка(G.Y.Shevelov,AHistoricalPhono-
logyoftheUkrainianLanguage,Heidelberg1979),Charków2002,s.505.
44П.Плющ,Iстор.я...,op.cit.,s.140.
45W
.Miakiszew,Język...,op.cit.,s.33.
46M.Мозер,Чтотакоепростаямова?...,op.cit.,s.237;П.Плющ,Допитання
протакзвану„простумову”XVI-XVIIIст.наУкра.н.;w:Питання.сторичногорозвитку
укра.нсько.мови,Charków1962,s.27–34,W
.Miakiszew,Język...,op.cit.,s.38–39.
47W
.Miakiszew,Język...,op.cit.,s.38–39.
48Ibidem,s.38–39.
