Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
23
Istotnemiejscewdyskusjinadnaturąprostejmowyzajmujepró-
baustaleniajejpodłożadialektalnego.Wyrażonesątudiametralnie
odmiennepodejścia.Tezieoukraińskichpoczątkachprostejmowy
(np.Kuraszkiewicz,Żyłko,Moskalenko49)przeciwstawionajest
teza,żeukształtowałasięonanabaziegwarbiałoruskich(m.in.
Stankiewicz,Stang,Szachmatow,Sobolewski,Karski50).Byłyjednak
równieżteorie,wywodząceprostąmowęodjęzykacerkiewnosło-
wiańskiego(m.in.Powstański,Jabłonowski,Rudzińska,Martel,
Łappo51).
Wtymkontekściewielekontrowersjibudzizwłaszczatermin
zachodnioruski,rozpowszechnionyprzezJ.Karskiegojakosynonim
językastarobiałoruskiego52.Zdecydowanieodrzucajątentermin
W.Rusaniwski,P.Wladimirow,O.Nazarewski53.Argumentująprzy
tym,żeokreślenieDzachodnioruski”niemaopozycjiwpostaciokreś-
leńDwschodnioruski”,Dpołudnioworuski”54czyDpółnocnoruski”,
którychzasięgbyłbyograniczonyterytorialnie.Pozatym,zabytki
zachodnioruskiepowstawałyczęstopozaetnicznymiziemiamibiało-
ruskimiizawierałycechyzasadniczowspólnedladialektówbiałorus-
kichiukraińskich.Językzachodnioruski(podobniejakruskaprosta
mowa)stanowiłwięcswojegorodzajukoine,któregonosicielamibyło
mieszczaństwo,drobnaszlachta,duchowieństwo.Wrównymstopniu
49W
.Kuraszkiewicz(rec.),Chr.S.Stang,DieWestrussischeKanzleisprachedes
GrossfürstentumsLitauenOslo1935,DRocznikSlawistyczny”,13/1937,s.39–58,
przedrukw:W
.Kuraszkiewicz,Ruthenica.Studiazhistorycznejiwspółczesnejdia-
lektologiiwschodniosłowiańskiej,Warszawa1985,s.272–291;Ф.T.Жилко,Hеко-
торыеособенностиразвитияукраинскогонациональногоязыка,w:Вопросыобразования
восточнославянскихязыков,Moskwa1962,s.103;А.А.Москаленко,Допоходження
укра.нсько.писемно..писемно-литературно.мови,„ПрациOдеськогодержавногоунi-
верситету”,t.152/15серияф.лолог.чнихнаук,1962,s.15.
50Por.:J.Stankiewicz(rec.),Ch.Stang,DieWestrussischeKanzleisprachedes
GrossfürstentumsLitauenOslo1935,Balto-slavica,t.II,Wilno1936,s.374–399;
Ch.Stang,DieWestrussischeKanzleisprachedesGrossfürstentumsLitauenOslo
1935,s.21,163;А.Шахматов,Кzвопросуобzобразован.ирусскихzнарëч.йирусскихz
народностей,Жмнп1899,апрель,s.365;E.Карский,Белоруссы-Языкбелорусского
народа,t.1,Wilno1903,s.341.Por.też.:W
.Miakiszew,Język...,op.cit.,s.21.
51Szerzejotymw:W
.Miakiszew,Język...,op.cit.,s.23–24.
52E.Карский,Чтотакоедревнеезападнорусскоенаречие,w:Труды...,op.cit.,
s.253–263;por.też:А.Соболевский,Лекциипоисториирусскогоязыка,Moskwa
1907,s.2,17.
53Za:В.Мойс.cнко,Фонетичнaсистема...,op.cit.,s.72–73.
54Choćterminempołudnioworuskiwznaczeniujęzykaukraińskiegoposługuje
sięwswoichpracachMychajłoMaksymowicz;za:S.Kozak,ZdziejówUkrainy.
Religia.Kultura.Myślspołeczna.Studiaiszkice,Warszawa2006,s.130inast.
