Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI.Badanianadprozodiąmowy
dodawanorównieżkolejne,związanezwystępowaniemakcentupobocznego.We
wszystkichkoncepcjachnajważniejszymiobligatoryjnymelementemgrupytonal-
nejjestsegmentjądrowyprzypadającynasylabęznajdującąsiępodakcentemgłów-
nym(rdzennym,iktycznym).Sylabaonajwiększejprominencjiwefrazietosylaba
nuklearna,charakteryzującasięwiększąintensywnościąlubdługością,albowiększą
zmianąwysokościwstosunkudopozostałych.D.L.Bolinger(1958,s.112)podkre-
śla,żepercepcjęprominencjiintonacyjnejprowokujedynamiczna,gwałtowniejsza
zmianakonturu(za:Laver1995,s.492).
OdmianąpowyższejkoncepcjijestpropozycjaM.A.K.Hallidaya(1970;1985),
którywyróżniawjęzykuangielskimtrzysystemymającezwiązekzintonacją.Są
to:tonality,systemsłużącypodziałowiwypowiedzenianafrazy(nazwaneprzez
Hallidayangrupamitonalnymi”),tonicity,czylizestawmożliwościzwiązanyzsy-
gnalizowaniemlokalizacjijądraintonacyjnegowobrębiefrazyinucleartone-
zestawwzorcówwysokościowychwystępującychwobrębiesylabynuklearnej.
Wybórprenuklearnegokonturuwarunkowanyjestwyboremtonunuklearnego(za:
Laver1995,s.494-495).GrupatonalnawrozumieniuM.A.K.Hallidayaskłada
sięzjednostekróżnegorzędu:stóp,sylabifonemów,przyczymjednostkiniż-
szetworząjednostkiwyższegorzędu(za:Ropa1981,s.29-30;Demenko1999,
s.53-56).
O.vonEssen(1967,s.245)podstawowąjednostkęmelodiimowynazywamo-
tywem.Dominantemmotywujesttonprzewodni,czylisylabaakcentowana,która
dominujenadinnymisylabamiakcentowanymi.
WpracyM.Dłuskiej(1976)odnajdujemyterminzestrójintonacyjnyokreślany
jakojednostkanadrzędnawstosunkudozestrojuakcentowego.Zestrójintonacyj-
nymożeobejmowaćjedenzestrójakcentowylubkilkazestrojów(tamże,s.49).
Okresintonacyjnytojednostkawyższegorzędu,utworzonaprzezkilkazestrojów
intonacyjnych.Występująwnim:jednakadencjaiantykadencjagłówna,będące
najwyższyminajniższympunktemkonturuintonacyjnegookresu,aoprócznich
-licznekadencjeiantykadencje(tamże,s.47-49).
W.Jassemuważa,żennajmniejszymwycinkiemprzebiegumowy,wobrębie
któregozróżnicowaniawysokościtonumogąspełniaćpewnefunkcjejęzykowe,
jestsylabafonetyczna.Każdejsylabiefonetycznejzawierającejconajmniejjeden
segmentfonetycznydźwięcznymożnaprzypisaćprzebiegintonacyjnyookreślo-
nymkierunkuzmianipewnym[...]stosunkudonajniższegowzględnienajwyż-
szegotonuwdanejskaligłosu”(Jassem1973,s.253).Podstawowąjednostką
intonacyjnąjestnatomiastsegmentintonacyjny.Oprzebieguintonacjiwjegoob-
rębiedecydujeczęstotliwośćpodstawowasamogłosek.Autorwyróżnianastępu-
jącesegmenty:równy,rosnący,opadający,rosnąco-opadający,opadająco-rosnący
orazrosnąco-opadająco-rosnący(tamże,s.254-255).Wprowadzarównieżpoję-
cieintonemunaoznaczeniejednostekfunkcjonalnychintonacji,międzyktórymi,
