Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Odyellowpressdoupolitycznieniapogromu
49
wprowadzarozmaiteograniczenia(tygodnikniemógłreagowaćtakszybko
nabieżącąrzeczywistość,jakdziennik),niemożejednaknarzucaćporządku
analizy.Zperspektywyinformacjiprasowejjakonarzędziakształtującego
pierwszewyobrażeniaspołeczneotym,czymjestpogrom,istotneznaczenie
mapodziałzgodnyznmechanizmem”takiegoaktuagresji.Mamtunamyśli
prasętworzonąprzezŻydówidonichkierowanąorazpozostałą,przezna-
czonądlaodbiorcównieżydowskich.Wtymdrugimprzypadkuograniczenia
narzuconeprzezcenzuręwRosjinakazująodrębniepotraktowaćmateriały
rosyjskieinierosyjskie.Chociażpodziałtakijestniedoskonały(zawszeistniał
bowiemsektorprasynieżydowskojęzycznejczytanejprzezŻydóworazprasa
państwowaiopozycyjnawychodzącawobiegupozacenzurą),towydajesięon
wmiaręczytelnymrozróżnieniem,pozwalającymnaskonfrontowaniepoglą-
dówiposzukiwaniewspólnychstanowisk.Jestemjednakdalekiodwydzielania
tymsposobemnetnodyskursów”,przenikaniesiętytułówigrupodbiorcówjest
bowiemsprawąoczywistąiczynitakizabiegbezprzedmiotowym.
Pogromtowydarzenie,którerozpatrywanewkategoriikonfliktuspołecz-
negomawłaściwietrzygrupyuczestników:gromionych,gromiącychiobser-
watorów.Jesttoschematbardzouproszczonyijakwykażęwdrugiejczęści
książki,roleniebyłyjednoznaczneiwypełnianezgodniezestereotypemsilnie
zakorzenionymwspołecznymimaginarium.Wkomunikatachprasowychtaki
podziałstanowiłjednakszkieletbudowanegoopisuhistoriiinajistotniejsze
grupowaniefaktówiopinii.
Zaczniemywięcodwyobrażeńprzedstawianychprzezprasężydowską,potem
prześledzimy,jakreagowałanapogrombiałostockiprasanieżydowskawyda-
wanawimperium(bądźpozanimczyteżwnielegalnymobiegu)inierosyjska.
Doświadczeniadziennikarstwauprawianegonapotrzebyspołeczności
żydowskiejwzakresiepisaniaopogromachŻydówmożnaoceniaćniejedno-
znacznie5.ZpewnościąwypadazauważyćformowaniesięwpoczątkuXXw.
systemumyśleniaotegorodzajupisarstwieitworzeniewzorcowychsieci
znaczeń,symboliischematównarracyjnychsłużącychinformowaniuotych
zagadnieniach.Procestentrwał,kiedyw1906r.doszłodowybuchuprze-
mocywBiałymstoku.Jeśliweźmiemypoduwagęprasężydowskąijejreakcje
napogromŻydówwWarszawiew1881r.złatwościązauważymy,żenp.
nHa-Cefira”wydawanawtedywKrólestwiePolskimograniczałasięzróżnych
względówdoprzedrukówtekstówzprasypolskiej
6
.Genezaichronologiatwo-
rzeniaschematówwyobrażeniowychopogromachŻydówumacniawprze-
konaniu,żetakistanrzeczypowodowanybyłnietylesłabościążydowskiego
środowiskadziennikarskiego,brakiemkorespondentówczydużąbezwładnością
5WielenowychinformacjiwnosipracaJoannyNalewajko-KulikovMówićwewłasnymimie-
niu…,powstałaprzedewszystkimnapodstawielekturygazetynHajnt”,aleekstrapolującawnioski
naszerszeobszaryówczesnegosystemuprasyjidyszowej.
6nHa-Cefira”1881,nr49,s.1-2,nr50,s.1-3,1882,nr1,s.1-2.
