Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Historierelacjonujące:pierwszegłosyiopinie
wstaniekrytycznym
21
.Emocjonalnościtymkrwawymopisomprzydawały
informacje,żepogromuobawianosięwłaśniewtrakcieprzechodzeniapro-
cesji22,abezpośredniąprzyczynąnwojnysamoobronyztłumemiwojskiem”
miałobyćpomówienieozabiciekatolickiegoksiędza23.Dramaturgięsytuacji
dobrzeoddajepierwszawzmiankazamieszczonawnIzraelicie”:ndochodzido
nasstrasznawiadomośćopogromiewBiałymstoku.Okropnychszczegółów
krwawychzajśćpodaćjużdziśniemożemy.Żydziuciekająwlasy,gdzieściga
ichwojsko”24.Bezwątpieniatakisposóbpodaniatekstunietylkoprzykuwał
uwagę(informacjewwiększościprzypadkówzamieszczonezostałynapierw-
szychstronach),alemiałteżwywołaćwczytelnikuemocje,aprzeztobyć
możeciekawośćskłaniającągodosięgnięciapokolejnenumerygazety,by
poznaćwyjaśnieniesytuacji.Zpewnościąniemożnaodmówićemocjonalnego
traktowaniaproblemudziennikarzomitwórcomtychinformacji.Dzisiejszy
czytelnikmożeodbieraćówczesneartykułyprasowerównieżjakoprzejaw
wielkiegolęku,destabilizacjiipoczucianiepewnościjutra,jakietowarzy-
szyćmusiałyżydowskiejinteligencjiwobliczutragicznychwydarzeńwRosji
w1905i1906r.Ówcześniodbiorcymoglitenpogromowylękodczuwaćna
równizredaktorami.Pierwszekomunikatyprasyżydowskiejcharakteryzowały
sięwięc,podobniejakwprzypadkuinnychgazet,poszukiwaniemsensacji.
Wodróżnieniujednakodinnych,nieżydowskichdrukówsensemtegoprze-
kazuniebyłotylkozwykłestraszenieichęćprzyciągnięciauwagiczytelników,
aletakżeostrzeżenieprzednadchodzącymizagrożeniami.
Podobnechwytyretorycznestosowałaprasarosyjska,szczególnietanasta-
wionaopozycyjniedoówczesnejwładzy.Wybiórczośćtytułówniejesttu
przypadkowa.Szczególniepodatnenaepatującegroząopisypogromuokazały
sięgazetyzdużychośrodkówprzemysłowychRosji.Celowaławtymprasa
zmiastpowiązanychzBiałymstokiemwięzamiekonomicznymi:Odessyoraz
ŁodziiKijowa.Nierozstrzygającojeszczepisanoobiałostockichokropień-
stwach(biełostokskijeużasy)inośnym,azarazemtragicznymtytułemstarano
siębyćmożeprzykućuwagęczytelników
25
.Jużdrugiegodniadonoszono
opowadzesytuacjiwmieścieiogromnychrozmiarachpogromu26.Podobnie
jakwprzypadkuprasyżydowskiejwskazywano,żeprowadzonajesttam
krwawawalkamiędzyŻydamiinie-Żydami.Odbywaćsiętomiałowrocznicę
uratowaniamiastaodepidemiicholery27.Takikomunikatniewątpliwiemiał
21nJewriejskajaRaboczajaChronika”1906,nr3,s.1.
22nDerWeg”1906,nr123,s1.
23nHa-Zman”1906,nr123,s.1.
24Cytza:nIzraelita”1906,nr23,s.276.
25nOdiesskijeNowosti”1906,nr6947,s.2(tytułgazetypodajęzgodniezwersją,pod
jakąfigurujewwiększościkatalogów,choćnastronietytułowejwidniejenOdiesskijaNowosti”).
26nJużnyjKraj”1906,nr8802,s.2.
27nKijewlanin”1906,nr152,s.1.Przemocmasowąpowiązanązepidemiącholerycharakte-
ryzujeStefanWiese,PogromeimZarenreich.DynamikenkollektiverGewalt,Hamburg2016,s.93-105.
