Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Znaki–dyskursy–media
mamybezpośredniegowgląduwmózgiinnychludzi.Wszystko,coimprzekazujemy,
musimyzawrzećwznakach,liczącnato,żejeznająipojmujątaksamo,jakmy.Znaki
sąjedynymobiektywnymnośnikiemznaczeń,któryumożliwiakomunikacjęmiędzy
ludźmi.Leczjakonobiektywnynośnik”sątylkoodpowiedniouformowanymiobiek-
tamimaterialnymi(np.gesty,faległosowe,zadrukowanypapier,impulsyświetlneitd.),
pustąformą,niczymponadto.Niezawierajążadnejtreścipojęciowej,wyobrażeniaczy
emocji,boteistniejątylkowludzkimmózgulumyśle,nigdypozanim.Dopókizatem
umysłczłowiekaniewypełnitejformyjakąśtreścią,znaknieistniejejakoznak.Tak
właśniedefiniowałgojedenzkoryfeuszysemiotyki(naukioznakach)-Ferdinandde
Saussure.Znakto,wedługniego,związekdwóchelementów:znaczącego,czyliformy
materialnej,orazznaczonego,czylitreścipojęciowej.Związektenjest:(1)nieroze-
rwalny-jedenelementstanowikoniecznedopełnieniedrugiego;(2)konwencjonalny-
obaelementyorazłączącyjezwiązeksąwytworempraktykspołecznychiistniejąna
mocyumowyspołecznej;(3)systemowy-znakjestzawszeczęściąszerszegozbioru
znaków,takuporządkowanego,żebyelementytworząceposzczególneznakiwyraźnie
sięodsiebieróżniły.Znakpowstajeprzezwyodrębnienieobuelementów(znaczącego
iznaczonego)wramachpewnegozbioruznaków,zktórymiłączągopodobieństwa
(pokrewieństwa),pozwalającezaliczyćgodotegozbioru,azarazemdzieląróżnice
(dystynkcje),określającejegomiejsceiznaczeniewtymzbiorze(deSaussure,1961).
Najprostszymibodajnajbardziejuniwersalnymzbioremznakówjestdrogowa
sygnalizacjaświetlna,obejmującatrzylubtylkodwaznaki.Jejpodstawąjestopo-
zycjadwóchkolorów:czerwony-zielony-orazodpowiadającaimopozycjareguł
zachowaniapojazdówiludzi:stój-idźljedź(elementowitrzeciemu:kolorżółty,
odpowiadadyspozycja:uważaj).Elementyznaczącesączęściątegosamegozbioru,
tj.widmaoptycznego(spectrum),aróżniąsiędługościąfalświetlnych,natomiast
elementyznaczonetoregułyzachowaniaużytkownikówdrógróżniącesięwyraźnie
typemkomendy(Hall,1997).Gdybynieteróżnice,tozmianyświatełniepełniłyby
swojejfunkcji,tj.regulacjiruchudrogowego,askutkitegobyłybytragiczne.Tenzbiór
znakówmożnawięcuznaćzawzorcowymodelkoduspołecznego.
Znakjesttworempraktykispołecznej,alepowstajenapodłożuprocesówzacho-
dzącychwludzkimorganizmie,wzłożonymukładziezależnościmiędzyciałem-
mózgiem-umysłem(rysunek2).Najważniejszeztychzależnościzostałyjużpokrótce
omówione.
Zatemreasumując:wszystkimizmysłamiciałoodbierabodźcesensorycznepły-
nącezotoczeniaijakowrażenia,tj.reakcjeneuronowenaokreślonecechyobiektów
zewnętrznych,kierujejedoodpowiednichośrodkówwmózgu.Tamsąanalizowane,
kategoryzowaneiporządkowane,ate,któresąnajbardziejwyraziste(kontrast,kształt,
natężenie,ruchitp.),mózgscalawwiększecałości.Jeślipasujądojakiegośwrodzonego
lubnabytegowzorcadyspozycyjnego,mózguaktywniatenwzorzec,dodającdoniego
cechywyróżniającedanyobiekt.Jeślizaśniepasujądożadnegowzorca,mózgmoże
