Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Znaki–dyskursy–media
znak
reprezentacje
semiotyczne
znaczenie
odniesienie
Rysunek3:trójkątsemiotyczny
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieOgden,Richards,1923.
Łatwozauważyć,żefiguratrójkątasemiotycznegotozmodyfikowanawersja
rysunku2,czylirelacjimiędzymózgiem,umysłemiciałem.Tooczywiste,bochoćznak
jestobiektemfizycznym(źródłembodźcówzmysłowych),któryzjakiegośpowodu
zastępujekomuśinnyobiekt,jużniekonieczniefizyczny,takżeidealny,tozastępuje
gotylkootyle,oilemózgrozpoznajejedenobiekt(znak)jakoreprezentacjęinnego
(odniesienie),aumysłwiążeobateobiektyzapomocąprzypisywanychimtreścimen-
talnych(znaczeń,np.modelementalne,wyobrażenia,uczucia,percepcje).Ponieważ
relacjaznakudoodniesieniawykraczaczęstokroćpozasferęstycznościcielesnej(acz-
kolwieknawetwtedyodniesieniemożewywoływaćwrażeniacielesnewpostacimar-
kerówsomatycznych),narysunkusygnalizujetoliniaprzerywana.Relacjatamoże
byćluźna,wielorakozapośredniczona,jednakdlapowstaniaifunkcjonowaniaznaku
jestzawszenajważniejsza,poprostukonstytutywna.Bogdyjakaśformamaterialna
niczegoniereprezentuje,nicnieznaczy,ajeślinicnieznaczy,nikomudoniczegonie
jestpotrzebna.Nieistniejezatemjakoznak,jakkolwiekwkażdejchwilimocączyjejś
intencjiznakiemstaćsięmoże.
Znak–odniesienie
Zmiennycharakterprzedmiotuodniesieniapowoduje,żerelacjaznak-odniesienie
kształtujesięrozmaicie.WśladzawywodamiPeirce)amożnawyróżnićtrzyzasadniczo
różnejejwarianty.
Popierwsze:znakiodniesieniesąobiektami,którełączynaturalnyzwiązekprzy-
czynowo-skutkowy-jednozjawiskojestprzejawemlubnastępstweminnego.Wiemy,
żeniemadymubezognia-dymjestefektemspalaniawydzielającejgosubstancji.
Inaczejbyćniemoże.Taksamośmiechjestprzejawemwesołości,płacz-smutku,
podniesionygłos-złościitp.Jednakzwiązekdwóchzjawisknieustanawiaznaku,gdyż
samwsobieniemażadnegoznaczenia-poprostujest,ityle.Dopierogdyczłowiek
uświadamiasobiecharaktertegozwiązku,jednozjawisko(skutek)stanowireprezen-
tacjęnaturalnądrugiego(przyczyna).Ztąchwiląreprezentacjatastajesięznakiem
naturalnym,określanymjako:oznaka,indeks,symptom;np.wskazaniatermometru
