Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Znak:znaczyco?
49
pełniąfunkcjęznakowąindeksu-wskazujątemperaturę.Wświeciespołecznymteż
występująobiektywnezależności,dlategoichprzejawymająstatusznakunaturalnego,
np.kosztownabiżuteriajestoznakązamożności.
Podrugie:znakiodniesieniesącałkowicieróżnymiobiektamimaterialnymi,jed-
nakwywołująwrażeniepodobieństwa-ichreprezentacjementalnesąwariantami
tegosamegowzorcaiaktywizująpodobne,niekiedywręcztakiesamereakcje.Taka
analogiapercepcyjnamiędzyznakiemiodniesieniemsprawia,żeznakpełnifunkcję
znakowąjakoreprezentacjamimetycznaodniesienia,tzn.znakniejakonaśladuje
(mimesis)tenobiekt,zwłaszczajegowygląd,niekiedywydajesięnawetjegosubsty-
tutem.Naprzykładobrazprzedstawiającyjakąśosobęczyscenęmożewywoływać
wmózgulumyślepatrzącegotaksilnewrażeniepodobieństwadotejosoby,znanejmu
bezpośrednio,bądźtaksilnepoczucieautentyzmuprzedstawianejsceny,żepatrzący
reagujenatenobraztak,jakzareagowałbynażywąosobęlubscenęrozgrywającąsię
nażywo(oczymświadcząmarkerysomatyczne).Natympolegamagiaobrazu.Takie
złudzenia(iluzje)wywołujągównieprzedstawieniaobrazowe,dlategotentypznaków
określasięjakoznakikoniczny(ikona).Jednaktaksamodziałająznakidźwiękona-
śladowcze(onomatopeje),dlategoteżsązaliczanedotejkategorii.
Potrzecie:znakiodniesieniesącałkowicieodsiebieniezależneiniewywołująwra-
żeniapodobieństwa,łączyjezaśsztucznaiarbitralnarelacja,istniejącatylkowumyśle
człowieka.Dziejesiętakwtedy,gdyodniesieniemjestwieleróżnychobiektówmaterial-
nychlubobiektyabstrakcyjne,którychkształtorazistotawymykająsiępoznaniuzmy-
słowemu,bądźteżtakie,któresątylkowytworemludzkiejwyobraźni(fantazje).Takim
zjawiskommożnaprzyporządkowaćfunkcjęznakowąnienamocyrelacjinaturalnej
anianalogiipercepcyjnej,tylkonazasadziereprezentacjisymbolicznej.Polegaonana
tym,żejakiśobiektrealny(np.człowiek,zwierzę,przedmiot,roślinaitp.),jegoprzed-
stawienieobrazowealboteżfiguraabstrakcyjna(trójkąt,koło,linie,barwy,światło,
dźwiękiitp.)funkcjonująjakoznaksymboliczny(symbol)czegośbardziejzłożonego,
wieloznacznego,niedookreślonego(metafizycznego),aprzeztotajemniczego.Jednak
symbolemogąodnosićsięzarównodozjawiskbardzoskomplikowanych(np.abstrak-
cyjneidee)czywykraczającychpozamożliwościpoznawczeczłowieka(np.istotynad-
przyrodzone),którychniemożnabądźniewolno(tabu)przedstawiaćwpostaciikon
(obrazyBogawmalarstwiereligijnymniesąikoną,sąsymbolemuczłowieczeniaidei
Absolutu),jakrównieżdoobiektówrealnychikonkretnych,przedstawianychwsposób
uproszczony,np.znakidrogoweczysymbolechemiczne.
Odkrycieprzezczłowieka,żezjawiskaiobiektyzłożone,atakżewysoceabstrak-
cyjneidee,możnazastępowaćprzezprostesymbolizacje,ległoupodstawwynalezienia
najpierwjęzykawerbalnego,gdzieartykulacjedźwięku(fonemy,słowa)reprezentują
treścipojęcioweistanyrzeczywistości,apóźniejstworzeniajegograficznegozapisu,
pozwalającegozapomocąkilkudziesięciufigurgraficznych(liter)tworzyćnieskończe-
niewielereprezentacjisymbolicznych.
