Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wokółpojęciakary
27
przeciwnikamikarania,czyjegozwolennikami,wpewnychokolicznościachjest
onoformąoddziaływania,któraniemaalternatywy.Wskażęteraznatezwy-
mienionychprzedchwilączynników,którymprzypisujesięszczególneznaczenie
wosiągnięciuskutecznościkarania.
Zwolennicypsychologiihumanistycznejiprzeciwnicybehawioryzmuskłon-
nisątwierdzić,żekarainagrodatojedynienarzędziamanipulacjiitresury,
bezktórychproceswychowaniamożebyćrealizowany.Wbrewtemuuważam,
żeodkryciabehawioryzmudotycząceroliwzmocnieniawprocesieuczeniasię
mogąbyćisązpożytkiemwykorzystywanedowyzwalania,modyfikowaniaczy
wygaszaniaokreślonychzachowań.
Dodaćtrzeba,żecorazwięcejosób,wtymrównieżpedagogów,sądzi,że
nagrodajestkorzystniejszymsposobemoddziaływaniawychowawczego,albo-
wiemwzmacniaiutrwalapostępowaniepozytywne.
J.Jundziłł(1986)wskazujenato,żenagrodywzbudzająwwychowankach
wiaręwewłasnąwartość,zachęcajądopodejmowaniazadań,generująpozy-
tywneemocjeiumacniająwięźzosobąkierującąprocesemwychowania.Oto
niektóredeterminantyskutecznościkary:
obrazosobywymierzającejkaręajejskuteczność–wedługS.Miki
(1980)karaodnosiwiększyskutek,gdykaranymapozytywnystosunek
doosobykarzącejlubjejpozytywnyobraz.Związekskutecznościkary
zobrazemosobykarzącejbyłtakżeprzedmiotembadańE.Aronsona
(1963).Ustaliłon,żedziecikaraneprzezosobę,którauprzedniowyka-
zywaławobecnichtroskęiserdeczność,byłygotowedokorekcjiswojego
zachowanianawetpodjejnieobecność.Natomiastjeślikarzącyniebył
osobąznaczącąwżyciudziecka,towymierzanaprzezniegokarabyła
postrzeganajakoprowokacjadoreakcjigniewuiagresji;
czaswykonywaniakaryajejskuteczność–karęnależyzaaplikować
zarazpodokonanymczyniezabronionym.Zwolennicybehawioryzmu
podkreślająkoniecznośćzachowaniabezpośredniejbliskościczasowej
iprzyczynowejkaryzzachowaniemniepożądanym.Wtedybowiemoso-
baniebędziemiałakłopotuzpowiązaniemswojegoniepoprawnegoza-
chowaniazkarą.Niezwłocznewystąpieniekaryponieakceptowanymza-
chowaniuwpływakorzystnienajejefektywność(WalteriGruscec,1977);
trwałośćinieuchronnośćkary–trwałośćkaryjestrównieżczynnikiem
kluczowymdlajejefektów.Musionajasnookreślaćwykroczenie,zaktóre
jestwymierzana.Ponadtowinnaobowiązywaćzawszeiniemożebyćod
niejucieczkiczyodwołania.Zdarzasię,żejeśliczynnikkarzącyustaje,
towzrastatendencjadopodejmowaniakaranegozachowania;
stopieńawersyjnościkary–siłakary(stopieńjejawersyjności)jest
kolejnymważnymczynnikiemskutecznościkarania.Sądzisię,żekara
