Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Rozdział1.Kara,karykryminalneikarapozbawieniawolności
którejprzynależą.Sprawiedliwośćnaprawczatoproces,wktórymosobydotknię-
teprzezkrzywdę(zarównosprawca,jakiofiara)spotykająsięwbezpiecznym
otoczeniu(lubkomunikująsięzapośrednictwemzaufanejosobytrzeciej),by
wspólniezadecydować,jakzareagowaćnazaistniałąszkodęijejkonsekwencje.
Jaksamanazwawskazuje,naciskpołożonyjestnanaprawę,niezaśodwet,októ-
rejniedecydujebezosobowywymiarsprawiedliwości,alejednostkibezpośrednio
dotknięteprzestępstwem.Wright(2002)wnastępującysposóbcharakteryzuje
podstawowezałożeniasprawiedliwościnaprawczej:
koncentrujesięonananaprawiewyrządzonejkrzywdy,niezaśukaraniu
przestępcy;
skupiasięnaofiarachprzestępstwa,wśródktórychznajdowaćsięmoże
takżerodzinaskazanegolubnawetsamskazany;
jejpodstawowymicelamisąskłonieniesprawcydowzięciaodpowiedzial-
nościzaswójczyn,wspólneustalenie(międzyofiarąasprawcą)sposo-
bunaprawieniaszkody,atakżeuzdrowienie,przebaczenie,pojednanie
iprzywróceniekrzywdzicielawspólnocie;
idealnywynikstanowisatysfakcjaofiaryisprawcy,którzyodczuwają,że
zostalipotraktowanisprawiedliwie;
całaspołecznośćuczestniczywosiągnięciurozwiązania,ponieważprze-
stępstwodotykawszystkich;
kluczowydlacałegoprocesujestdialogmiędzyofiarąisprawcą,który
opróczpełnieniafunkcjiuzdrawiającejpomagazidentyfikowaćczynniki,
któredoprowadziłydoprzestępstwa.
Donajpopularniejszychformsprawiedliwościnaprawczejzaliczasię:Komisje
PrawdyiPojednania(najbardziejznana,azarazempierwszaznichdziałała
wRepublicePołudniowejAfrykiwlatach1996–2002),sesjesprawiedliwości
naprawczej(spotkaniepokrzywdzonego,sprawcy,mediatoraiwspólnotylokal-
nejwprocesierozwiązywaniasporu)orazmediacje.Ostatnieznichusank-
cjonowanezostałyprzezpolskieprawoiwspierajątradycyjnysystemkarny
naróżnychetapachprocesukarnego.Mediacjatodobrowolnyudziałsprawcy
ipokrzywdzonegowewspólnymrozwiązaniukonfliktuspowodowanegoprzez
aktprzestępczywobecnościbezstronnejineutralnejosobytrzeciej–media-
tora.Mediatornienarzucarozwiązania,asamproceskoncentrujesięnapo-
trzebachiuczuciachuczestników.Jegoefektemjestpodpisanieugody,która
ustalawarunkizadośćuczynieniaofierzeprzestępstwa(Rękas,2011).Należy
podkreślić,żewPolsceudziałwmediacji,obejmującypojednaniemiędzy
stronamiinaprawienieszkodyprzezsprawcę,powinienwpłynąćnadecyzję
sędziego–wtymmożliwezłagodzeniekary,lecznieprzesądzaowysokości
irodzajuwyroku.
