Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadonowegowydania
NowewydaniePsychologiipoznawczejpowstałozini-
cjatywyWydawnictwaNaukowegoPWN.Jakowspół-
autorzyprzyjęliśmytępropozycjęzjednejstrony
zsatysfakcją,boodczytaliśmyjąjakoprzejawzain-
teresowaniaczytelnikówisygnał,żetakipodręcznik
jestpotrzebny.Zdrugiejstronybyliśmypełniobaw.
Zdawaliśmysobiesprawę,jakszybkijestpostęp
wdziedzinienauki,szczególnienaukieksperymen-
talnej,jakąpozostajedzisiajpsychologiapoznawcza.
Odpierwszegowydaniaminęłoprzecieżblisko15lat
iwydawałonamsię,żeniebędziemywstaniesen-
sowniezasymilowaćtejnagromadzonejprzezten
czaswiedzy,anastępnieprzedstawićjejwstrawnej
dlaczytelnikapostaci.Cowięcej,psychologiapo-
znawczadynamicznie,nanaszychoczach,zmienia
swójcharakter,corazśmielejkorzystajączdorobku
neuronaukipoznawczej(cognitiveneuroscience).Poja-
wiająsięnawetopinie,żezewzględunarozwójme-
todykibadańnadmózgiemczasyklasycznejpsycho-
logiipoznawczejjużsięskończyły.Należałobymoże
pomyślećopolskimpodręcznikuneuronaukipo-
znawczej,aledotegonieczuliśmysięprzygotowani.
Ważnąprzesłankąnaszychwahańcododrugiego
wydaniabyłaśmierćnaszegoPrzyjacielaiwspół-
autorapierwszegowydania,BłażejaSzymury.Zda-
waliśmysobiesprawę,żebezNiegopraca,któranas
czeka,będzietrudniejsza.
Zmianywstrukturzepodręcznikasąminimalne.
Zmianywtreścinastąpiłytam,gdziepojawiłysięno-
wepublikacjewznaczącysposóbwzbogacającestan
wiedzy.Codobadańneuronaukowych,którebyliśmy
wstanieuwzględnićdziękipracyikompetencjom
nowegowspółautora–SzymonaWicharego–przyję-
liśmyzasadę,żeodnosimysięprzedwszystkimdo
tychprac,którewnoszącośistotnegodoproblemów
podejmowanychprzezpsychologię.Niektórebada-
nianeuronaukowerzucająnoweświatłonastare
problemyczydylematyteoretyczne.Innepozwalają
wzmocnićargumentacjęopartąnabadaniachściśle
psychologicznych.Wtakichprzypadkachchętnie
korzystaliśmyzdorobkuneuronaukipoznawczej.
Unikaliśmynatomiastrozważaniaproblemów,które
zpsychologiąmajązwiązekniewielki,zatosąistot-
nezpunktuwidzeniabadańnadmózgiem.
Jeśliprzyjąć,żepsychologiapoznawczazajmujesię
tym,jakdziałaumysł,neuronaukazaśtym,jakdzia-
łamózg,obydwiedziedzinymusząsięwzajemniero-
zumiećikomunikować,alepowinnyteżzachować
swojątożsamość.Umysłpowstajeidziałanapod-
łożumózgowym,zatemwiedzapsychologicznanie
możebyćsprzecznazwiedząomózgu.Powinnateż
wszędzietam,gdzietomożliwe,korzystaćzosiąg-
nięćneuronaukiwrozstrzyganiurozważanychprzez
siebieproblemów.Zkoleineuronaukapowinnako-
rzystaćzosiągnięćpsychologiiijejsiatkipojęcio-
wej,boniemożnasensowniebadaćżadnegoorganu,
wszczególnościmózgu,bezwiedzyojegofunkcjach.
Aspostrzeganie,myślenie,pamięćczyużywanieję-
zykatowłaśniefunkcjepełnioneprzezmózg.Być
możewprzyszłościdojdziedounifikacjitychdwóch
podejść.Narazieobydwiedziedzinycechująsiędu-
żymstopniemautonomii.Jestwielefunkcjimóz-
gowych,naprzykładzwiązanychzregulacjąpro-
cesówfizjologicznychwciele,któremałoobchodzą
psychologiępoznawczączywogólepsychologię.
Ajeślichodziofunkcjepoznawcze,wiedzaotym,
jakiestrukturymózgulubsiecineuronalneobsługu-
jąpamięćczymyślenie,teżniejestdlapsychologa
najważniejsza,choćinteresująca.Dlategoraczejnie
omawiamydanychczystolokalizacyjnych,dotyczą-
cychumiejscowieniastrukturmózgowychrealizu-
jącychposzczególneczynnościpoznawcze.Teinfor-
macjesązkoleikluczowedlaneuronauki.
OddającdorąkczytelnikównowewydaniePsycho-
logiipoznawczej,wyrażamynadzieję,żeksiążkata
pozwoliimniecolepiejzrozumieć,jakdziałaumysł.
Piszącją,samimogliśmysiętylkozbliżyćdotakiego
zrozumienia.
EdwardNęcka
JarosławOrzechowski
BłażejSzymura
SzymonWichary
Kraków,lipiec2019r.
