Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Witkowska,R.Przybylski,Romantyzm,Warszawa2007
ISBN978-83-01-13848-6,©byWNPWN2007
R.Przybylski.Cz1.Klasycyzmisentymentalizmpotrzecimrozbiorze
najważniejsze.Rozległsięwięclament,żewypadliśmyzhistorii.Zaczętosię
teżobawiać,żewypadliśmyzkulturyeuropejskiej.Zjawiłsięlęk,żezginie
językpolskiawrazznimtożsamośćnarodowa.SkreśleniePolskizmapy
Europy,czyli—jakwówczaspisano—utrataimienia,wróżyłounicestwienie.
ZaczętoporównywaćzagładęPolskidozagładyTroi.Powróciłwięcmotyw
zWergiliusza:fuitIlium.WTrenieIMorelowskiego:
Równienieszczęsnej,lecznietakniewinnej
WidoknatenczasTroiniebyłinny,
GdyGrekówujrzałEneasznamurach,
Atwarzbogówgniewliwychnachmurach.
Postawiononatychmiastzagadnienie,czynaródmożeistniećbezpaństwa,
ipoczątkowoodpowiedźniezawszebyłapozytywna.Wszystkichtychwierszo-
pisówprzeraziłamyślozupełnejzmianiesytuacjiegzystencjalnejPolakana
swojejwłasnejziemi.Dotychczasbyłobywatelem.Terazstałsięprzechodniem,
tułaczem,pielgrzymem.Nietrudnozauważyć,żezarównoteproblemy,jakite
obrazyprzejmąnietylkopoeciepoki,leczżepodejmąjepóźniejromantycy
iprzekształcąwwielkiesymbole.Dotyczytorównieżtakiegotematu,jak
podłośćniewdzięcznejEuropy.WTrenieIX.DoobrońcówojczyznyMorelows-
kiegoczytamy:
DziśEuropaniewdzięcznanawasniepamięta,
Niedbaowaszebliznyiowaszepęta;
NiewdzięcznaEuropa,cośmyjąpiersiami
ZasłanialiprzedTrakówsrogimiordami.
IdotyczytorównieżobrazuwalkiniepokalanegoOrłaBiałegozCzarnym
Orłemdwugłowym,czylize„straszydłem”.Tenmotywodżyjewlicznych
pieśniachzczasówpowstanialistopadowego.
Welegiachtychpojawiłsięrównieżpewienszczególnykonfliktsumienia,
przeżywanywówczaswwielkimnatężeniu,któregowagiiznaczenianiesposób
przecenić.Otoprawaczłowiekaiprawanaroduwpadływsprzecznośćzpojęciem
dobrejisprawiedliwejOpatrzności,którarządzihistoriąludzkości.Wutworze
A.J.Czartoryskiegodwajwędrownicy,autorijegobard,spotykająpod
WarszawąnabrzeguWisły„starcazgrzybiałego”.OpowiadaonorzeziPragi
iokropnościach,jakichdoznałaludnośćodwojskgen.Suworowa.Zawszystkie
nieszczęściaPolskistarzecówobwiniaKatarzynęII,„Potworęsrogą”,anajbar-
dziejwyrzucajej,iżzajejprzyczynązałamałsięjegodotychczasniewzruszony
prowidencjalizm.
52
Potworosroga!klęskwszystkichprzyczyna
Tyśjezesłałananiewinnekraje:
