Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zestronyinnychjednosteklubspołeczeństwa.„Często–isłusznie–wytykasięwady
nowoczesnegoindywidualizmu,prowadzącedozanikusolidarności,lecznienależy
zapominaćokorzyściach,ojakiewzbogacaontradycyjnąludzkągromadność.
GillesLipovetskysłusznietwierdziwZmierzchupowinności:»Hiperindywidualizm
prowadzinietyledowzmożeniapoczuciawyższościnadinnymi,iledowzrostu
nietolerancjiwobecwszelkichformpogardydlajednostkiiupokarzaniaprzez
społeczeństwo.Byciesobąitworzeniejednostkowościniepolegatylkonawyborze
wzorcówzachowania,leczrównieżnażądaniuideałuetycznego–równościpraw
każdejosoby–wstosunkachmiędzyludzkich«”(Savater,2003,s.128).
Transformacjaustrojowawkrajachpostkomunistycznychhistoryczniezbiegła
sięzokresemdemontażu„państwadobrobytu”wspołeczeństwachZachodu,zfalą
neoliberalizmuwgospodarkachkapitalistycznych(tzw.deregulacjarynku–zno-
szeniebarierpaństwowych,rozrostponadnarodowychkorporacji),wsferzeideo-
logiizzakwestionowaniemprojektuOświecenia.Krytykaegalitaryzmuwwersji
komunistycznejzostaławzmocnionapoprzezdominującądoktrynęneoliberalizmu
gospodarczego.Nieufnośćwobecideologiiegalitaryzmuwwersjikomunistycznej
promieniowałazpoczątkunatedziedzinyżycia,wktórychprzynajmniejformal-
nierównośćrealizowanonajpełniej(dostępdoedukacji).Inneobszaryrealizacji
równościiprzedewszystkimruchyemancypacyjneznimizwiązane,którezaczęły
sięujawniaćpoprzełomieustrojowym,zrazuuważanozafanaberie,modęnapły-
wającązZachodu(emancypacjakobiet,dzieci,mniejszościrasowych,etnicznych,
seksualnych).Szybkookazałosię,żetransformacja(wistocieprzyśpieszonamo-
dernizacjaspołeczeństwa)uruchomiłatakżewpaństwachpostkomunistycznych
procesyemancypacyjne,itoztymsamymnatężeniem,jakiecharakterystyczne
jestdlapóźnejnowoczesności.Wistocieanikompromitacjaegalitaryzmuwwersji
komunistycznej,anikrytykaprojektuOświeceniazestronypostmodernizmuczy
neoliberalizmgospodarczynieunieważniłystarychproblemówzwiązanychze
sprawiedliwościąspołeczną,demokracją,tolerancją,dyskryminacjąlubbrakiem
dyskryminacji.Pozatymitradycyjnymiobszarami,doktórychodnosisięproblem
realizacjirówności,naznaczeniuzyskująnoweaspektyzwiązanezemancypacją
grupijednostek.Upominaniesięoswojeprawa,bycierównym,niezgodanapo-
niżanie,natraktowaniewsposóbprotekcjonalny,napaternalizmiautorytaryzm
wszelkiegorodzajujestbyćmożenajbardziejcharakterystycznącechąpsychiki
współczesnegoczłowieka,niezależnieodwarunkówspołecznych,wjakichprzy-
szłomużyć1.
1Namarginesierefleksjioperspektywachrozwojuamerykańskiegowielokulturowegospołeczeń-
stwaM.Walzerzwracauwagęnaspecyficznąwspółczesną„hałaśliwość”dyskursuemancypacyjnego
(równościowego):„StanyZjednoczonelatdziewięćdziesiątychsąspołecznie,choćnieekonomicznie,
dalekobardziejegalitarnymkrajemniżprzedpięćdziesięciuczysześćdziesięciulaty.[...]Niktnie
próbujenasjużuciszać;żadenczłowiekniejestnękanyaniniestarasięukryćswojejobecności.
Dawnetożsamościrasoweireligijneodgrywająbardzoznaczącąrolęwnaszymżyciupublicznym;
różnicepłciipreferencjiseksualnychstałysiędodatkowymczynnikiemwzbogacającymówkulturowy
11
