Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wzrostświadomościindywidualnychpraw(czasamitakżefaktycznegospraw-
stwa,autonomiijednostki),czyliwołanieorównetraktowanie,stajesięproblemem
wzderzeniuzewszystkimihierarchiczniezbudowanymiinstytucjamispołecznymi,
wtymztymi,którestanowiąpodstawęsocjalizacji(rodzina,szkoła).Nowoczesny
kształttychinstytucjiwchodziwkonfliktzponowoczesnymkształtemindywidu-
alizmu.
Problememstajesiędezorientacjaiopórtych,którzywdotychczasowychhie-
rarchiachzajmowalipozycjenadrzędne(rodzice,nauczyciele,mężczyźni,biali,
eksperciitd.).Towszystkodlamieszkańcówkrajówpostkomunistycznychprzybiera
postaćjaknajbardziejrealnychpraktycznychproblemów.Zjednejstronychodzi
odostosowaniewłasnychinstytucjidoczegoś,cowwynikunierównomiernego
rozwojujestpowszechniejszewtzw.starychdemokracjacheuropejskich,cotrochę
enigmatycznienazywanejeststandardamieuropejskimi,czyliregułamipostępo-
waniai/lubnormamiprawnymi(EuropejskaDeklaracjaPrawCzłowieka)sprowa-
dzającymisię,wgruncierzeczy,doprzestrzeganiawymogurównegotraktowania
jednostekniezależnieodichatrybutówszczególnych.Zdrugiejstronychodzi,ito
jestmożeważniejsze,oprzebudowęświadomościspołecznejwtakimkierunku,by
byłomożliwepokojowerozwiązywanieproblemówzwiązanychznieuchronnością
życiawglobalnymwielokulturowymświecie.Niejestwcaleoczywiste,żejesteśmy
dotegoprzygotowani.
Uzasadnieńpodejmowanejproblematykimożnaszukaćtakżewporządkuprze-
mianspołecznychikulturowychrozpatrywanychwperspektywieintegracjieuro-
pejskieji,szerzej,procesówglobalizacyjnych.Zajednoznajważniejszychwyzwań
integracjieuropejskiejuważamkonfrontacjęspołeczeństwEuropyzezjawiskami
wieloetnicznościiwielokulturowości.Jesttoproceswieloaspektowyidługotrwa-
ły.Wprzyszłej,prawdziwiezjednoczonejEuropiewyrównaniepoziomuekono-
micznegoposzczególnychpaństwistworzeniewspólnychdemokratycznychram
funkcjonowaniamożebyćtylkowarunkiemkoniecznym,leczniewystarczającym
dlapomyślnegorozwojuobywateliEuropy.Obejmującacorazszerszeobszaryinte-
gracjaspołeczno-kulturowapociągniezasobą(jużpociąga)koniecznośćtworzenia
nowejtożsamości–pozaregionalnąinarodową–tożsamościeuropejskiej.Dla
społeczeństwpostkomunistycznych,dotychczas„zamkniętych”wgranicachpaństw
narodowych(lubdążącychdostworzeniatakichpaństw)będzietooznaczało
przedewszystkimkonfrontację,itonawielupłaszczyznach:politycznej,prawnej
ispołeczno-kulturowej,zezjawiskiemwieloetnicznościiwielokulturowości.Można
amalgamat;[...]Możnarównieżodnieśćwrażenie,żeoweformyodmiennościsąartykułowanecały
czas.[...]Ekonomicznerozwarstwieniespołeczeństwaamerykańskiegouległopowiększeniupomimo
zmniejszaniasięrozwarstwieniasocjalnego;nierównośćdochodówizasobówjestobecnieznacznie
większaniżprzedpięćdziesięciulaty.Niedoprowadziłotojednakdorównoległegowytworzeniasię
naktórymśzniższychpięterhierarchiispołecznej»właściwej«świadomości,mentalnegoodzwiercie-
dleniaponiesionejklęski:rezygnacjiipodporządkowaniasięicierpieniabezskargi,niczym»uczciwi
nędzarze«z–jaksięwydaje–bezpowrotnieminionejprzeszłości”(Walzer,1999,s.120–122).
12
