Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
przyczymczynnikaminajmniejprzewidywalnymisąreakcjemiędzyludzkie
(aktor-aktor,aktor-widz).Wartoprzytymzauważyć,żewektoranalitycznyma
kierunekodwrotnyodprocesuprodukcjiprzedstawienia.Widz-badaczotrzymu-
jeobiektbadawczywformiejednorazowegozdarzeniaperformatywnego.Jego
analizapoleganapodążaniuodmultistabilnychznakówscenyobserwowanej
wkonkretnympunkcieczasoprzestrzenikuprojektowimise-en-scènezaplanowa-
nemuprzezreżysera.Wydajesięzatem,żezadaniembadaczajestpróbaopisu
iinterpretacjizaobserwowanychzdarzeńscenicznych,anastępniepróbaodna-
lezieniadlanichwcześniejzaprojektowanychrelewancjikoncepcyjnych.Oczy-
wistejest,żebadaczmaobowiązekodwołaćsiędowszelkichdostępnychmate-
riałówbadawczychmogącychprzybliżyćkoncepcjepracytwórczejautora/ów
spektakluorazjegowykonawców,jakkolwieknienależyzapominać,cotakna-
prawdęjestobiektembadań,ajestnimzawszespektakl.Jeżelimożnarozważać
jakąkolwiekhierarchięwbadaniachteatrologicznych,tospektakljestzasadni-
czympunktemodniesieniastojącymaksjologicznienajwyżej,jakkolwiekjego
statuswprocesietwórczymsytuujegowpółdrogipomiędzyprojektemreżyse-
raajegoodbioremprzezwidzów.
Zakładająchermeneutycznąpróbęanalizyspektakluteatralnego,należy
miećnauwadzespecyfikęzjawiska,jakimjestprzedstawienieteatralneijego
percepcja:vWszystko,cowydarzasięwtrakcieprzedstawienia,odbywasię»tu
iteraz«ijestdoświadczanejakoszczególnyrodzajobecności”(Fischer-Lichte
2008b:66).Efemerycznycharakterprzedstawieniateatralnego,wyczerpującego
swojeistnieniewteraźniejszości,niepozwalanabezpośredniicałościowyogląd
tegozjawiska,skazującwidzananaprzemiennąestetyczną(fenomenologiczną)
ihermeneutyczną(semiotyczną)percepcjęposzczególnychjegomomentów.
Ponadto,wtrakcietrwaniaprzedstawieniawidzjestjegowspółuczestnikiem,za-
angażowanymwautopoiesisiztegowzględuniejestwstaniewpełniprzyjąćpo-
stawydystansupoznawczegopozwalającegonazrekonstruowanieznaczeń.Oile
mikroznakimomentówielementówprzedstawieniamogąbyćnabieżącorozpo-
znawane,otylemakroznakcałościprzedstawieniamożezostaćzrekonstruowany
dopieroaposteriori,pouwolnieniusięwidzaodpercepcjiestetycznej.Odbiór
przedstawieniawporządkureprezentacji,gdywidztworzyznaczeniadlapostaci
scenicznej,stanowizawszewstępnąhipotezę,któraweryfikowanajestprzezcały
czastrwaniaprzedstawieniaiznajduje(lubnie)swójostatecznykształtdopiero
pozakończeniuspektaklu(Fischer-Lichte2008a:252).
Jakobytpsychofizyczny,człowiekpercypujerzeczywistośćkompleksowo,
cieleśnieiumysłowo.Dziełosceniczne,jakobodajjedynytypdziełasztuki,po-
zwalanapełnąpsychofizycznąkontemplacjęswejtreści(logos)iformy(leksis),
zakładając,żejakoformęrozumiesięwszystkoto,cozmysłowopostrzegalne,
ajakotreść-vto,codomniemanenapodstawietego,cospostrzeżone”(Ingar-
den1958:439).Rozważajączjawiskopsychofizycznegozaangażowaniawidza
wodbiórspektakluwjegonaturalnymśrodowiskuteatru,NeuringeriWillis
