Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
(1987)wyróżniliczterydomenyobecnościodczuwanejiuświadamianejprzez
odbiorcę.Najbardziejpodstawowykontaktzrzeczywistościączłowieknawią-
zujepoprzezzmysły,któreodbierająfizyczneimpulsyodobiektówświataze-
wnętrznego.Tendynamicznyinterfejszdeterminowanyjestnaszącielesnością,
fizycznąkonstrukcjąijejfunkcjonalnością,comazasadniczeznaczeniedlaod-
biorusztukiscenicznej.To,cowidziane,słyszane,dotykane,wąchanestanowi
nieodzownąbazęodbioruspektaklu.Dominującarolawzrokuisłuchuzostała
wewspółczesnymteatrzewzbogaconaprzezdoświadczeniedotykuizapachu,
gdyzłamanogranicęmiędzyscenąawidownią,zaświdzmożeznajdowaćsięna
scenie,anawetwspółuczestniczyćwprzedstawieniu.Tenfizycznyświat(Physi-
calWorld)zostajeprzetworzonyprzeznasząstrukturęneuronalną,stanowiącą
rodzajmagazynuwszelkichstrukturmentalnych(wspomnień,przekonań,wie-
dzy,inteligencjietc.),któryfiltrujeikodujeimpulsyzebranewkontakciezmy-
słowym.Neuronowyświat(NeuralWorld)zarządzaogromemodczuwanych
przeznasimpulsówireorganizujejezgodnieznasząkonstrukcjąpsychiczną,
gdyżtylkowtymświeciejesteśmywstanienazwać,acozatymidzie-zrozu-
miećimpulsyodbieraneprzezzmysły.Wydajesię,żetastrukturapsychiczna
stanowifundamentalnyelementwprocesieodbiorurzeczywistości,wtymrze-
czywistościscenicznej.Tworzybazęinterpretacyjną,dostarczającodpowied-
nichijedyniedlanaswłaściwychnarzędziorazmetodologiikształtowaniaob-
razuświata.Procesyinterpretacyjnezachodzącewstrukturachneuronalnych
tworząświatperceptualny(PerceptualWorld),będącynasząrzeczywistością,
czylitym,comypostrzegamyirozumiemyjakorzeczywistość.Jakofinalnyakt
procesuinterpretacyjnejpercepcjirzeczywistości,światperceptualnystanowi
zbiórnaszychmyśliorzeczywistościdoznawanejfizycznie.Obiektyrzeczy-
wistościujawniająsięodbiorcomtaksamo,leczsąpercypowanekażdorazo-
wowodmiennysposób,dlategoteżdlakażdegoodbiorcysączymśinnym.
Wzjawiskupercypowaniaprzedstawieniateatralnegopercepcjaestetyczna
(którawswymsensieźródłowymznamionujepercepcjęzmysłową)bytów
fenomenalnychwyprzedzapercepcjęhermeneutyczną,którapoddajezjawi-
skafizyczneinterpretacji.JakpodkreślaErikaFischer-Lichte,widzwteatrze
współuczestniczywautopojetycznejpętlifeedbacku(2008a:62),czylistajesię
współtwórcąprzedstawieniawłaśniepoprzezvruchwyobraźni”i,coistotne,
każdywidztworzyswojewłasneprzedstawienie,ajegoreakcjemogąznacząco
wpływaćnaaktorów.Wtymmomencieprocesrecepcjiprzechodzinapoziom
światafikcyjnego(FictiveWorld),wktórymnaszumysłiemocje,nabaziein-
terpretacyjnychwzorcówświatapercepcyjnego,wprawiająwruchwyobraźnię.
Różnicemiędzyświatemperceptualnymaświatemfikcyjnym,wszakwzajem-
niewspółzależnymi,zaznaczająNeuringeriWillis:
FikcyjnymświatemteatrumogąbyćstarożytneAteny,ElżbietańskaAnglia,bie-
gunpółnocny,salonlubkażdeinnemiejscewhistoriiczywwyobraźniludzkiej.
