Socjologia. Pytania podstawowe

Izabella Bukraba-Rylska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-21962-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

372

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bukraba-Rylska, Izabella. Socjologia. Pytania podstawowe. Red. . : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021, 372 s. ISBN 978-83-01-21962-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bukraba-Rylska, I.

T1 Socjologia. Pytania podstawowe

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

YR 2021

SN 978-83-01-21962-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 252293, author = "Bukraba-Rylska, Izabella", editor = "", title = "Socjologia. Pytania podstawowe", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2021", address = "", isbn = "978-83-01-21962-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bukraba-Rylska, Izabella

ED -

TI - Socjologia. Pytania podstawowe

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY -

PY - 2021

SN - 978-83-01-21962-8

ER -

Netografia (standard APA):

Bukraba-Rylska, Izabella. Socjologia. Pytania podstawowe [baza danych online] : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021 [dostęp: 22 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/socjologia-pytania-podstawowe-izabella-bukraba-rylska-252293.

historia socjologii, historia myśli socjologicznej, naturalizm socjologiczny, teoria socjologii, filozofia socjologii, paradygmaty socjologii

Podręcznik w nowatorski sposób omawia odpowiedzi na najważniejsze pytania, które stawia socjologia: o sposób istnienia społeczeństwa, z czego się ono składa i jak należy je badać.

Główne kierunki teoretyczne, które wykształciły się w obręb...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-21962-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

372

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
1. Socjologia jako nauka 14
Jak pisać o socjologii i po co14
Nazwa, tematyka, metoda – co tworzy daną dyscyplinę17
Geneza socjologii i granice jej prawomocności20
Funkcje i wymiar etyczny socjologii23
Dwa podstawowe paradygmaty: pozytywistyczny i humanistyczny25
2. Filozoficzne dylematy socjologii 29
Po co socjologowi filozofia29
Najważniejsze rozróżnienia: realizm czy nominalizm, indywidualizm czy holizm31
Redukcjonizm, czyli wnioskowanie międzypoziomowe34
Manewry pod Trypolisem i co z tego wynika39
Człowiek w socjologii – dwie propozycje41
3. Refleksja presocjologiczna: od zaświatów ku doczesności43
Co poprzedzało myślenie socjologiczne43
Wkład Platona w refleksję socjologiczną46
Arystoteles jako protosocjolog49
Św. Augustyn o społeczeństwie ludzkim i boskim55
Św. Tomasz z Akwinu: między teocentryzmem a gospodarką rynkową58
4. Od Księcia do Lewiatana. Pytanie o prawo natury 63
Nowożytna myśl przedsocjologiczna63
Immoralista Machiavelli64
Tarde – teoria naśladownictwa65
Bodin i kwestia suwerenności69
Hobbes – państwo jako Lewiatan70
Locke przeciw władzy tyrana73
Wnioski dla socjologii76
De Tocqueville – przeciw centralizmowi administracyjnemu78
Monteskiusz – po co podział władz?79
Burke – o „fałszywych prawach człowieka”80
Rousseau – wynalazca „demokracji totalitarnej”82
5. Poddany – obywatel – człowiek. Pytanie o naturę ludzką86
Myśl prawnonaturalna – poza koncpcją teokratyczną i etatystyczną86
Vico – cykliczna wizja rozwoju społecznego88
Szkocka filozofia moralna: Hume i rola uczuć90
Szkocka filozofia moralna: Smith i społeczna ekonomia interakcji uczuciowych91
Smith o społeczeństwie: więzi współodczuwania, a nie wymiana rynkowa96
Propozycje francuskich materialistów: Holbach, Condorcet, Condillac i Diderot98
Mroczna wizja społeczeństwa – Markiz de Sade101
Dorobek myśli oświeceniowej – próba podsumowania105
6. Prekursorzy socjologii. Pytanie o naturę społeczeństwa 107
Poczucie kryzysu jako przesłanka nowego myślenia o społeczeństwie107
Saint-Simon – piewca epoki industrialnej108
Comte – zarys nauki o społeczeństwie112
Spencer – społeczeństwo jako organizm, czyli od ewolucji do dysolucji i z powrotem117
Spencera uwagi o myśleniu socjologicznym121
Dorobek prekursorów: czcigodny zabytek czy inspirujące idee122
7. Marks i marksizm 126
Marks w oczach sympatyków i krytyków126
Etapy rozwoju myśli Marksa: od antropologii do ekonomii politycznej129
Uhistorycznienie refleksji: formacje społeczno-ekonomiczne jako typy społeczeństw131
Struktura społeczna jako struktura klasowa133
Marksowska wizja kapitalizmu135
Społeczeństwo komunistyczne: przezwyciężenie „fałszywej świadomości” jako warunek zwycięstwa „obiektywnej konieczności”137
Marksizm „II Międzynarodówki” – „baza” czy „nadbudowa” motorem historii?139
Marksizm rewolucyjny142
Lukacs – filozoficzny namysł nad praktyką rewolucyjną144
Marksizm „gabinetowy”, czyli szkoły frankfurckiej krytyka rozumu instrumentalnego148
Marksizm „IV Miedzynarodówki”: krytyka „biurokratycznego kolektywizmu” i roli inteligencji153
Inspiracje marksistowskie dzisiaj? Naturalistyczne spojrzenie na społeczeństwo154
8. Psychologizm 158
Człowiek kluczem do zrozumienia społeczeństwa: od „duszy zbiorowej” do „psychologii tłumu”158
Le Bon: tłum jako wyraz „rasy historycznej” i typologia tłumów160
Instynktywizm McDougalla i Petrażyckiego167
Abramowskiego psychologia doświadczalna169
Freuda wizja natury ludzkiej171
Człowiek Freuda: między instynktami a kulturą173
Pareto: rezydua i derywacje175
Społeczeństwo według Pareto: „krążenie elit” i „działania pozalogiczne”177
Psychologizm – powrót do „jońskiego zauroczenia” i droga do „konsiliencji”?179
9. Socjologizm 184
To, co społeczne jako klucz do społeczeństwa184
Gumplowicz – prekursor socjologizmu185
Durkheim – socjologista par exellence188
Durkheima rozumienie społeczeństwa192
Durkheima typologia więzi społecznych i problem zmiany społecznej195
Durkheima metoda badania społeczeństwa199
Obiektywizm poznania socjologicznego?203
10. Pozytywizm, neopozytywizm i postpozytywizm 207
Pozytywizm w socjologii207
Neopozytywizm – projekt likwidacji wszelkiej metafizyki211
Neopozytywizm w socjologii213
Krytyka neopozytywizmu216
Neopozytywizm a praktyka badawcza w naukach przyrodniczych218
Postpozytywizm – szansa dla nauk społecznych?221
Na przykład: Latoura teoria ANT223
11. Przełom antypozytywistyczny 226
Nowa orientacja i jej konteksty intelektualne226
Dilthey – ukonstytuowanie świata kultury i procedura rozumienia228
Weber i jego rozumienie rozumienia232
Od rozumienia do wyjaśniania: współczesne propozycje235
Znanieckiego koncepcja współczynnika humanistycznego237
Znanieckiego metoda indukcji analitycznej241
12. Socjologia humanistyczna244
Socjologia humanistyczna jako nowe podejście do rozumienia i badania społeczeństwa244
Webera aparatura pojęciowa socjologii: zachowania, typy idealne, racjonalność246
Obiektywność poznania społecznego według Webera249
Kulturalizm Znanieckiego253
Koncepcja Znanieckiego – dylematy i wątpliwości255
Znaniecki: koncepcje teoretyczne, metodologiczne i prace empiryczne259
Simmel – propozycja mikrosocjologii260
Simmla formy uspołecznienia261
Jak badać społeczeństwo – propozycje Simmla264
Tönnies: wspólnota i stowarzyszenie jako wyraz woli organicznej i arbitralnej268
Dorobek socjologii humanistycznej i jego współczesne znaczenie270
13. Socjologie interpretatywne273
Założenia i źródła inspiracji socjologii interpretatywnych273
Interakcjonizm symboliczny, czyli Mead zdezinterpretowany275
Podejście dramaturgiczne Goffmana279
Inspiracje fenomenologiczne w socjologii interpretatywnej281
Tak zwana socjologia fenomenologiczna Schütza284
Etnometodologia: poszukiwanie struktur myślenia potocznego288
Socjologie interpretatywne – droga do nowego idealizmu w naukach społecznych291
Filozofia fenomenologiczna, która czeka na odkrycie przez socjologów293
14. Funkcjonalizm, jego kontynuatorzy i krytycy298
Funkcjonalizm jako ogólna orientacja badawcza: główne idee i słabości298
Funkcjonalizm socjologiczny, czyli niepozbawione słabości wiekopomne dzieło Parsonsa301
Parsons w oczach współczesnych krytyków306
Teoria konfliktu Cosera – dys-funkcje jako eu-funkcje systemu społecznego309
Teoria wymiany Homansa, Blaua – kolejne korekty klasycznego funkcjonalizmu310
Neofunkcjonalizm Alexandra311
Funkcjonalizm radykalny Luhmanna313
Koncepcja Luhmanna na tle współczesnej cybernetyki i nauk biologicznych315
Silnik parowy Watta – co może podpowiedzieć socjologom?318
15. Socjologia współczesna 323
Socjologia współczesna czy socjologie współczesne?323
Habermas i jego wielka (eklektyczna?) synteza324
Habermasa koncepcja działań komunikacyjnych326
Zarzuty wobec Habermasa teorii działania komunikacyjnego328
Foucaulta „historia systemów umysłowych” jako wkład w socjologię331
Strukturalizmy: Durkheima, de Saussure’a i Foucaulta332
Myślenie „archeologiczne” Foucaulta i pytanie o dyskurs336
Myślenie genealogiczne Foucaulta i pytanie o relacje: władza – człowiek338
Typologia historycznych form władzy – ku „biopolityce” i „rządzeniu żywymi”341
Koncepcja socjologii Bourdieu – centralne pojęcie habitusu344
Wkład Bourdieu we współczesną socjologię: „przemoc symboliczna”, „kapitał”, „logika pól”, „praxis”348
Zakończenie354
Bibliografia357

RozdziałI.Socjologiajakonauka

szkółsocjologicznych,skupionychnaopisiewłasnegospołeczeństwalTakidu-

alizmzawszewywoływałjednakwielesporów,wktórychchodziłonietylko

okwestięogólnegobądźpartykularnegocharakteruczynionychustaleń,lecz

takżeoichrangęnaukowąlItak,broniączdecydowanieodmiennychwizjiupra-

wianiasocjologiiwokresiePRL-u,ścieralisięzesobązwolennicynkosmopolityz-

mu”insarmatyzmu”,astosunkowoniedawno,bow2011roku,polemikęna

tentematopublikowanonałamachnContemporarySociology”lPiotrSztompka,

reprezentującyUniwersytetJagielloński,opowiadałsiętamzajednąwzorcową

socjologią,jaką-jegozdaniem-tworzyśrodowiskoamerykańskie(Sztomp-

ka2011)lJegoadwersarz,MichaelBurawoyzBerkeley(jednegoznajwyżejoce-

nianychuniwersytetównaświecie),dostrzegałnatomiastzaletymyśleniaroz-

wijanegopozaglobalnymmainstreamem,awyrażanyprzezkolegęzPolski

podziwdlanaukizachodniejtłumaczyłpołożeniemkrajujegopochodzenia

(Burawoy2011)l

Bardzowątpliwymkompromisemwydajesięteż(skądinądpraktykowanepo-

wszechnie)rozwiązanie,żetowncentrum”tworzysięteorie,anperyferie”zajmują

sięichempirycznymtestowaniemnarodzimymgruncielTenspecyﬁcznypodział

pracy,wielokrotniekrytykowanyprzezniektórychbadaczy(naprzykładprzez

TomaszaZaryckiego),jestniezadowalającynietylkozprestiżowego,aleiprak-

tycznegopunktuwidzenialPrzyjęciewypracowywanych,zregułynaZachodzie,

ogólnychustaleńprowadzibowiemdoabsolutyzowaniaprzyjętychschematów

rozwojowychiprzeświadczeńnatematoptymalnegokształtuspołeczeństwal

Wrezultacieopisyinnychspołeczeństwsytuowanesąwnaderniekorzystnym

kontekście,którywyznaczaimcorazodleglejszemiejscananiekwestionowanej

skalipostępuinnormalności”lTakaperspektywaujawniawszelkie,wydawało-

bysiędawnojużskompromitowanecechymyśleniaewolucyjnego(unilinearyzm

istadialność),ciasnotęzachodniegouniwersalizmu,praktykiorientalizowania

InnychinajzwyklejszyeurocentryzmlIlustracjiwskazanejprawidłowościnietrzeba

dalekoszukaćlJakpokazujerodzimaobﬁtaliteraturasocjologicznaczasutrans-

formacji,zbytczęstojejautorzykoncentrowalisięnawykazywaniu,żepolskie

społeczeństwoniepasujedozachodnichmodeli,bo-wskutekrozlicznychuprze-

dzeń,bariermentalnychiniskiejkompetencjicywilizacyjnej-niejestwstanie

zrozumiećnowychrealiówinależyciefunkcjonowaćwichramachlWtegotypu

analizachpozornieneutralnyjęzyknaukowegoopisuzamieniałsięniejednokrot-

niewneoliberalnydyskursocharakterzerasistowskimlDlategonaznaczeniu

zyskująwspółcześniegłosy,jaknaprzykładRaewynConnell,domagającesięza-

uważeniaiuznaniakoncepcjiformułowanychnaGlobalnymPołudniu-wkra-

jachinnychniżtylkonależącedościsłegoncentrum”wysokorozwiniętepaństwa

zachodnie(Connell2018)l

Brak wyników

Socjologia. Pytania podstawowe

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra