Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
OdTowarzystwaKooperatystówdoZwiązkuSpółdzielniSpożywcówRP
RomuladMielczarski(datanieznana)
socjalistycznymispółdzielczym,którego
losomuważniesięprzyglądał.Odrzu-
ciwszylukratywnepropozycjepracydla
firmbelgijskich,zatrudniłsięwmu-
zeumpolskimwRaperswilu.Działał,
podobniejakWojciechowski,wZwiąz-
kuZagranicznymSocjalistówPolskich,
pisałpracehistoryczneiodezwypoli-
tyczne.Wswoichpismachczęstoporu-
szałkwestięchłopską.Byłprzekonany
opotrzebiedziałalnościreformistycznej
ioddolnej,niewierzyłwbohaterstwo
jednostekzaangażowanychwruchrewo-
lucyjny31.Podejścietobyłobardzobliskie
poglądomWojciechowskiegonadziałal-
nośćspołeczną.W1900rokuMielczarski
próbowałpowrócićdokraju,leczzostał
aresztowany.RokspędziłwprzygranicznymBiałymstoku,odrzucił
wówczaspropozycjęPPSdotyczącąnielegalnejdziałalnościwkraju.
Następniedostałpracęnajednymzkierowniczychstanowiskwkopal-
nimanganu,aw1903rokuprzeniósłsiędoCharkowa,gdziepracował
wprywatnejfirmie.Tamzdobywałpraktycznedoświadczeniehandlo-
we,atakżezdziedzinyzarządzaniaprzedsiębiorstwem,któreprzydało
sięwbudowaniu„Społem”.DoKrólestwaPolskiegowróciłw1905ro-
ku.Zaangażowałsiętammiędzyinnymiwpracę„Uranii”,spółdzielni
zaopatrującejwpomoceszkolne,formalniedziałającejjakospółka.
Czymtrzejzałożycieleruchuspółdzielczegowyróżnialisięnatle
innychemigracyjnychdziałaczysocjalistycznych?Wojciechowskiprzy-
taczaweWspomnieniachsłowaZygmuntaPietkiewicza,którypisał:
„Mieliśmywśródsiebietakichtowarzyszów(limanowszczyków32),jak
Wojciechowski,Rodziewicz,Mielczarski…Teumysły,mniejobarczo-
nelękiemdoktryny,śmielejmyślałypolskimmyśleniemhistorycznym.
31Tamże,s.122-123.
32OdnazwiskaBolesławaLimanowskiego(1835-1935),jednegoztwórcówpolskiego
socjalizmu,historykaisocjologa,wokresiemiędzywojennympolitykaPPS.Wjegomy-
śli,oscylującejmiędzypozytywizmemamarksizmem,ważnąrolęodgrywałakategoria
narodu,rozumianegojakocałośćorganiczna,osilnej,stabilnejwięzispołecznej.
