Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TowarzystwoKooperatystów
Tozaśniebyłobezzachęcającegowpływunanas,krępowanychde-
terminizmem”33.Odrzuceniedeterminizmuipotwierdzenieroliwolnej
itwórczejjednostkiwkształtowaniulepszychstosunkówspołecznych
byłypodstawąwizjiAbramowskiego,opisującegoruchkulepszemu
światuwkategoriachetycznych—wewnętrznaprzemianaczłowieka
musipoprzedzaćrewolucjęspołeczną.Przekonanietoprzekładałosię
nakonkretnepodejściedobieżącychkwestiispołecznychipolitycz-
nych.Trójkę,októrejmowa,charakteryzowaławięckonsekwentna
postawaniepodległościowaiantyrewolucyjna,przekonanieokoniecz-
nościskupieniasięnaorganizowaniuoddolnych,demokratycznych
instytucji,tworzonychprzezlud,aniedlaludu.Moimzdaniemistot-
nejesttakże,żezczasemtrzechdziałaczypołączyłoodrzuceniezrębów
marksistowskiejdoktrynymaterializmuhistorycznego—copozwoliło
naprzyjęciepodstawkooperatyzmujakospojrzenianaprzemianyspo-
łeczneopierającegosięprzedewszystkimnawyzwalaniuduchowych
siłzdolnychdotwórczegoprzekształcaniarzeczywistościwkierunku
porządkupozwalającegonawolneitwórczedziałaniejednostek34.Ta-
kieprzekonaniaległyupodstawzałożonegowkrótcewWarszawie
TowarzystwaKooperatystów.
37
TowarzystwoKooperatystów
TowarzystwoKooperatystówbyłopowołanąwcelachkształcenio-
wychidoradczychinstytucją,którastałasięorganizacyjnympunktem
wyjściapóźniejszego„Społem”.ZalążkiemTowarzystwabyłasekcja
KooperatywZwiązkuTowarzystwSamopomocySpołecznej,organiza-
cjistanowiącejswoistyparasoldlaróżnorodnychorganizacjioświato-
wych,powołanejzinicjatywyEdwardaAbramowskiego35.„Zadaniem
Towarzystwakooperatystówjestkrzewieniewspołeczeństwiepolskim
ideiipraktykikooperacji”—czytamywpierwszymparagrafieustawy
(statutu)organizacji,którejfragmentyprzedrukowanow„Społem”36.
33StanisławWojciechowski,Mojewspomnienia…,s.45.
34Więcejnatentematwrozdziale„Ideologia,klasa,samoobronaspołeczeństwa”,
35Pięćwykładów…,s.6-7.
