Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
66
OdTowarzystwaKooperatystówdoZwiązkuSpółdzielniSpożywcówRP
przejęłowówczasśrodowiskoPPS,usuwajączzarządukomunistów129.
KulminacyjnympunktemtejdebatybyłKongresSpółdzielczościSpo-
żywcóww1923roku:konsolidacjatejgałęzispółdzielczościbyłajego
głównymtematem.PunktemwyjściaKongresu,naktórympojawilisię
równieżgościezagraniczni(profesorCharlesGide),byłreferatRomual-
daMielczarskiegodotyczącyzjednoczeniaruchu.Komentarzedoniego
wygłosilidziałaczespółdzielczościrobotniczej,międzyinnymiZygmunt
Zaremba,bundowiecWiktorAlter,JanHempel,atakżeprzedstawi-
cielespółdzielczościurzędniczej.Mielczarskipodkreślał,żepowszech-
nośćineutralnośćspółdzielczościtokonsekwencjazasadroczdelskich,
astopnioweustępowaniepolaprzezkapitalizmbardziejsprawiedliwym
stosunkomspołeczno-gospodarczymmożesięudać,jegozdaniem,dzię-
kipołączonejsilespożywców.„Kooperacjaorganizujenietakielubinne
grupy,takielubinnezawody,leczludzi,bowszyscyludziemająpotrze-
byipragnąjezaspokoićnajlepiej,znajmniejszymwysiłkiem”—mówił.
OdpowiadałmuPPS-owiecidziałaczspółdzielczościrobotniczejZyg-
muntZaremba:
jeżelianalizujemyzjawiskospożyciazpunktuwidzeniaspołecznego,musi-
mydojśćdoprzekonania,żespożywcamiwznaczeniuspołecznymsątylko
proletariusze,sątylkoludziesprzedającyswąpracękapitałowi.Iwszyst-
kojedno,czytobędzieproletariuszumysłowy,robotnikumysłowyczy
robotnikfizyczny,wszystkojedno,czytobędzieurzędnikczyrobotnik
fabryczny—każdyznichjestproletariuszem,każdyprzetomawspólne
interesyspożyciaitewspólneinteresyspożyciareprezentuje130.
KongreszagłosowałzarezolucjąMielczarskiego,byzmierzaćdo
połączeniazwiązkówspółdzielczychbezzachowaniaszczególnychwa-
runków,naprzykładoddzielnegowydziałuspołeczno-wychowawczego
dlaspółdzielnirobotniczych,ocozabiegaliniektórzyprzedstawiciele
tegonurtu.DopołączeniazZPSSostatecznieprzekonałydziałaczy„ro-
botniczych”względyekonomiczne.Kryzysiinflacjaodbiłysięzwłaszcza
nakooperatywachrobotniczych,zrzeszającychnajbiedniejszych.Sprze-
dawałyonejedynienajbardziejpodstawowetowary.Ostateczniedla
„proletariuszy”—wedługdefinicjiZaremby—korzystniejszeokazało
129Por.M.R.,Wojowniczyzjazd,t.2,s.114-116.
zjazdtenopisujem.in.StanisławTołwiński,zob.tenże,Wspomnienia1895-1939,PWN,
Warszawa1971.
