Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wwielubardziejkonserwatywnienastawionychśrodowiskachodmawianosta-
tystyceczłonkostwapośródinnychdyscyplinmatematycznych.Narodzinyin-
formatykizdynamizowałyrozwójstatystyki,któraobecniebywapostrzegana
bądźjakoniezależna,wielcerozbudowanadyscyplinanaukowa,bądźteżjej
podobszarysątraktowanejakopoddyscyplinywramachinnychnauk(mate-
matycznych,ekonomicznych,technicznych,medycznychitd.).
Zbiegiemlatzmieniłasięrównieżspołecznarecepcjastatystyki.Współcze-
snanauka,zwłaszczafizykaigenetyka,przyczyniłysiędoumocnieniarolista-
tystykijakonaukipomagającejradzićsobiewświecie,któryniemożejużdłużej
byćtraktowanyjakodeterministyczny.Zbiegiemlatludziecorazpowszechniej
zaczęlidoceniaćprzydatnośćstatystykiwrozmaitychdziedzinachnaukiiprak-
tyki:odpierwszychzastosowańwastronomii,fizyceinaukachrolniczych,po
szerokopojętątechnikę(statystycznakontrolajakościinietylko),medycynę
(analizaprzeżycia,badaniakliniczneitd.),epidemiologię,farmakologię,biolo-
gięiekologię,klimatologię,psychologię,socjologię,językoznawstwo,naukipoli-
tyczneiprawne,telekomunikacjęitransport,finanseiubezpieczenia,marketing
itd.,aobecnietakżesport.Jaktopodsumowałlapidarnieznanyfilozofnauki,
IanHacking:Cisistatystycyzmienilinaszświat–niepoprzezodkrywanieno-
wychfaktówlubosiągnięciatechniki,aleprzezzmianęsposobówrozumowania,
eksperymentowaniaikształtowanianaszychopiniionim17.Apróbującpod-
sumowaćosiągnięciaXX-wiecznejnaukiitechniki,tenżeIanHackingumieścił
statystykępośróddwudziestunajwiększychodkryćod1900roku18.
Jednakże,jakmówiprzysłowie,„każdykijmadwakońce”
.Niewątpliwysuk-
ces,jakiodniosłastatystykajakonauka,stałsiędlaniejswegorodzajuciężarem.
Samtermin„statystyka”zacząłbyćbowiemwwielukręgachtraktowanyjako
słowomagiczne.Sformułowaniatypu:„statystykipokazują...”,„wedługstaty-
styki...”,„statystycznierzeczbiorąc...”,„badaniastatystycznewykazały,że...”
itp.mająwedługniektórychbyćwystarczającymuzasadnieniemprawdziwo-
ściwypowiadanejtezy.Celująwtymzwłaszczapolitycyidziennikarzechcący
dodaćswoimwypowiedziompolornaukowylub,cogorsza,manipulowćopinią
publiczną.Nicwięcdziwnego,żetegotypupostawysprawiły,iżrównolegle
zpozytywnymodbioremstatystykifunkcjonująwpowszechnymodbiorzeopi-
nie,iż„statystykakłamie”,czyteżsłynnestopniowanie:„kłamstwo,bezczelne
17Cytujęza[84].
18Otolista(wporządkualfabetycznym)owych20szczytowychodkryćiwynalazków:
antybiotyki,czaszkazTaungs,DNA,grupykrwi,komputer,lampaelektronowa,laser,
lekiprzeciwchorobomumysłowym,pestycydy,pigułkiantykoncepcyjne,rozbicieatomu,
siecitelekomunikacyjne,statystyka(adokładniej,testchi-kwadratK.Pearsona),sztuczne
nawożenieroślin,telewizja,teoriawielkiegowybuchu,teoriawzględnościEinsteina,test
IQ,tranzystor,tworzywasztuczne(cytujęza[84]).
18
