Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.STRUKTURASPOŁECZNA
Głosiona,żespołeczeństwojestcałościąsuigeneris(aściślej:rzeczywisto-
ścią),aniesumąjednostek,copozostajekanonemsocjologicznegomyślenia
dodzisiaj.
Wczasachnajnowszychdużyrozgłoszyskałateoriastrukturacjispołecznej
Anthony’egoGiddensa(2003).Podstawowymjejcelemmiałobyćwyjaśnie-
niezachowańzbiorowościijednostek.Strukturaspołecznajesttuwypadkową
praktykrządzącychzachowaniami,apowtarzalnośćtychpraktykjestczynni-
kiemreprodukcjistrukturyspołecznej.Zkolei„praktykami”są„zasoby”jed-
nostek-przedewszystkimzasobymaterialneiwładza-oraz„zasady”,czyli
schematypercepcjiizespołynorm.Wartonadmienić,żeGiddensniedajejed-
noznacznejdefinicjianiteżnieprezentujespójnejkoncepcjistrukturyspołecz-
nej.Oryginalnącechątegopodejściajesttezamówiącaotym,żewarunkiem
zaistnieniastrukturyspołecznejjestjejaktywizacja-dopóki„śpi”,jesttakbezu-
żytecznajakwyłączonykomputer.
Jednązniewielupróbzawężeniazakresupojęcia„strukturaspołeczna”pod-
jętowantropologiibrytyjskiej,wnurciepodkreślającymjakościowąodmienność
światastrukturodsferykultury.WanalizachtakichautorówjakNadel(1957)
czyFirth(1951)strukturautożsamianajestzformą,organizacjąelementów,
nadktórąnadbudowujesięornamentykazjawiskzesferykultury.Ilustracjątej
odrębnościjestanalogiazmałżeństwem,którąposłużyłsięGellner(1985:136),
gdzieaspektemstrukturysąwzorydoborumałżonkówookreślonychcechach
społecznych,podczasgdykulturęidentyfikujeto,jakistrójdoceremoniiślubnej
zakładapannamłoda.
Odpowiadającnapytanie,czymjestperspektywastrukturalna,wskazałbym
nanastępująceaspekty.Popierwsze,podkreślasięwniejciągłośćzjawisk
istosunkówspołecznych-dominująraczejelementykontynuacjiitrwałościniż
nagłychzwrotówizmian.Podrugie,jesttoanalizapolegającanatraktowaniu
życiaspołecznegojakoorganicznegoukładuelementówifunkcji.Potrzecie,
wyróżniajesiatkapojęciowa-wanaliziestrukturalnejoperujesiępojęciamiról,
pozycji,hierarchii,dystansówibarier.Poczwarte,strukturajestukłademloka-
cjii„miejsc”,dlaktórychniemażadnegoznaczenia,jacykonkretnieludziete
pozycjezajmują.Popiąte,napoziomieanalizyempirycznejstrukturalnepodej-
ściezorientowanejestnakwantyfikacjęrozpatrywanychzależnościizjawisk
wpostaciparametrówcharakteryzującychnp.średnie,wielkośćzróżnicowania
isiłęzwiązków-coniewykluczajakościowychanaliz.Poszóste,podejście
strukturalnenastawionejestbardziejnaposzukiwanieprawidłowościniżna
monograficznąanalizęprzypadków.
1.2.PRZYKŁADYDEFINICJI
Pojęcie„struktury”,pochodząceodłacińskiegostruere-„konstruować”,ma
długąhistorię.Williams(1976:253)podaje,żedoXVIIwiekukojarzonojetylko
16
zarchitekturą;późniejupowszechniłosięnagruncieanatomii,dalejprzenie-
