Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wsocjologii,podobniezresztą,jakwkażdejdziedzinienauki,istniejeluka
międzyteoriąapraktykąbadawczą.Występujeonarównieżwrefleksjinad
strukturąspołeczną,którejteoretycznyobrazniezawszeprzystajedoobrazu
przedstawianegowwykresachiliczbachnapodstawieanaliz.Mimonieustan-
negorozwojutechnikbadawczychwieleistotnychzjawiskpozostajepoza
zasięgiemobserwacjibadaczy.Pewnenadziejenawypełnienietejlukiwzbu-
1.4.TEORETYCZNAREFLEKSJAAWYNIKIBADAŃ
dzarozwójnowychparadygmatówbadawczych,którejednakniespowodowały
-jakdotąd-przełomu.
Ograniczeniapoznawczeustaleńempirycznychdotyczągłówniedwóch
pól.Pierwszymznichjestniedorozwójadekwatnychnarzędzi„pomiaru”kon-
stytutywnychskładnikówstrukturyspołecznej,jakimisąstosunkiizachowania
jednostek.Komponentówtychnieudałosięwsatysfakcjonującysposób„zmie-
rzyć”ibogatarefleksjateoretycznapozostajewdysproporcjidoustaleńdoty-
czącychwpływuwywieranegoprzezstosunkispołecznenakształtowaniesię
hierarchii,dystansówibarier.Wiedzapłynącazanalizempirycznychogranicza
siędoprezentacjirozkładówcechizależnościmiędzyzmiennymi.
1.4.TEORETYCZNAREFLEKSJAAWYNIKIBADAŃ
Drugikrytycznypunktdotyczymechanizmówkształtowaniasięstruktury
społecznej,awszczególnościformowaniasięnowych(izanikaniastarych)
klas,warstwigrupspołeczno-zawodowych.Najbardziejwnikliwegomateriału
natematkształtowaniasięstrukturyspołecznejdostarczyłyanalizyhistoryczne,
poczynającodstudiównadprocesamiinstytucjonalizacjibarierstanowych
wspołeczeństwiefeudalnym(Bloch1981;Trevelyan1962),schodzeniaze
scenydziejówszlachtyiarystokracji(Jedlicki1968;Cannadine1980;Beckett
1986),wyłanianiasięinteligencjiitzw.klasśrednich(Earle1989;Morris
1990),przekształcaniasięklasyrobotniczej,głównieangielskiej(Thompson
1962;Hobsbawm1981),czysamoorganizowaniasiękategoriiprofessions
wkrajachzachodnich(Perkin1989).Bogataanalizatychzjawiskstanowi
wyzwaniedlabadańsocjologicznych,którychrolazpewnościąniesprowadza
siędokwestiirzetelnegopomiaruzależnościmiędzyzmiennymi.Kontynuując
tęmyślnależałobydodać,żejednymzzadaństojącychprzedanalizaminad
strukturąspołecznąjestkoniecznośćdokonaniaintegracjiilościowegoijako-
ściowegopodejścia,coprzyczyniłobysiędościślejszegopołączeniateoretycz-
nejrefleksjizwynikamianaliz.
1.5.PODSUMOWANIE
Możnapowiedzieć,żestrukturaspołecznajestukłademstosunkówmię-
dzytakimielementami,jakjednostki,grupy,kategorie,organizacjeiinne
obiektyspołeczne.Wspołeczeństwiefunkcjonujewielestruktur-odpań-
stwapostrukturyrodzinne.Wypadkowąichjestglobalnastrukturaspo-
łeczna,którązwykłosięrozpatrywaćwokreślonychgranicachterytorialnych
23
