Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
edukacjawwiekuwczesnoszkolnym,zzachowaniemkorelacjiiintegracjitreści.Nadal
szatkujemy,plastrujemymałegoczłowieka,niezachowujemyzwiązkudoświadczeń
dzieciprzedszkolnychiszkolnych,szkolnychigimnazjalnych,gimnazjalnychilice-
alnych.Stwierdzenia,żesukcesszkolny,domaturywłącznie,budowanyjestwedu-
kacjiprzedszkolnej,nieprzyjmujemypoważnie.Całościowespojrzenienaedukację,
wperspektywiedalekiej,jestzapotrzebowaniemwspółczesnegonamczasu.Pozwoli
ponadtouniknąćpowtórzeńtreściprowadzącychdoeklektyzmu,czasamisprzeczno-
ści,brakuhierarchicznościwiedzyiuczynićznaukiprzyjemnośćpoznawania27.
Rejestrcechwspółczesnościdośćwyraźniepodpowiada,iżedukacjaniepowin-
nauzależniaćmłodychludziodwizjiświatadorosłych,leczwprowadzaćichwświat
współzależnościwłasnychiwspólnychcelówdziałania.Edukować,aszczególnie
wychowywaćpowinniśmywszyscy,nietylkonauczyciele.Tezatastanowiswoiste
ukierunkowanieprowadzonychprzezemnieanaliz.Dotyczywprostdyskusji(dys-
kursu)wokółpołożeniapodmiotówwedukacji:nauczyciela–dziecka(ucznia)–
jegorodziców–społeczeństwa.Totakżewymiarholizmu.Kształtowaniemłodego
człowiekazgodniezoczekiwaniamispołecznymiwymagaporozumieniawszystkich,
którzywypełniająjegocodzienność.
Dyskutowanieosytuacjachwspierającychmłodegoczłowiekawymagawyjścia
pozaprzedszkole,szkołę,uniwersytet.Wymaganakładaniakontekstówżyciaindy-
widualnegoiwspólnotowego,jednostkowegoispołecznego.Edukacja,jakjużzostało
powiedziane,podobniejakkultura,sztuka,niemawewnętrznegoterytorium.Roz-
ciągasięiprzebiegawszędzietam,gdzieczłowiekcośdostrzeże,zrozumie,uporząd-
kuje,przegrupuje,zmodyfikuje,gdziemożesięczegośnowego,innegodowiedzieć28.
Jejscenąniejestjużsamprzedmiotnauczania(kształcenia),aletakżewewnętrzny,
subiektywnieodczuwanyświatdziecka.Toważnestwierdzeniedlaposzukiwaniaar-
gumentównarzeczzmianyusytuowaniadzieckawedukacji:zprzedmiotowegona
podmiotowe,holistyczne.
Człowiekwdzieciństwierozwijasięwconajmniejtrzechwymiarachjedno-
cześnie:biologicznym,psychicznymispołecznym.Niezwykletrudnejestustalenie
przebiegujednostkowychprocesówprowadzącychdozmiany.Możemyjedynie
przypuszczać,ustalaćprawdopodobieństwaichzajścia.Zmianysązazwyczajwyni-
kiem(wypadkową)kilkuprocesów.Zadaniemnauczycielajestwięcwywoływanie,
organizowaniewarunkówdoichzaistnienia,prowokowaniedodziałaniawielostron-
nego,wieloaspektowegoiwielowymiarowego,anieocenianiedojrzałości„do”
.Taki
jest,wedługmnie,senssytuacjiedukacyjnych.
Powrótdoholistycznegoopisuczłowiekawedukacjiwymaga:
>
wyjściapozaprogramjednejinstytucji,awięcuwzględnieniahierarchicz-
nieważnychdlarozwojuczynników;dladzieckajesttoniewątpliwierodzina
iprzedszkole;
27
Zob.R.P
.Feynman,Przyjemnośćpoznawania.Zbiórnajciekawszych,krótkichwypowiedziRichardaFeyn-
mana,Warszawa2005.
28
M.Bachtin,Problemyliteraturyiestetyki,Warszawa1982,s.110.
22
