Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski(red.nauk.),Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-221-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
32
Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej
wanieeksperymentamipedagogicznymi.Ichociażbyłytopoczynaniazazwyczaj
ocharakterzemetodycznym,toprzecieżnosiłyonecechy(ograniczonej,alejed-
nak)edukacjialternatywnej.Ta„reglamentowana”alternatywnośćniewątpliwie
przynosiłapożytki–zarównoteoretyczne,jakipraktyczne.Służyłarenesansowi
studiównadróżnymimodelamiedukacjiorazpodnoszeniupoziomupracydy-
daktyczno-wychowawczej.
To,comożemykojarzyćzedukacjąalternatywną,miałowszakżebardzoróż-
neobliczawpedagogiceorazoświaciezachodniejipolskiej.Ojczysteodmiany
tejedukacjipozostawałybardzoograniczone,amogłydotyczyćwistocieniewie-
luspraw–główniemetodiśrodkówkształcenia.
Lata70.tookreslicznychreformszkolnychnaróżnychkontynentach14.Eduka-
cjęzaczętotraktowaćjakoistotnyczynnikwyzwalanianowychszansrozwojuspo-
łecznego,współzawodnictwagospodarczego,atakżepolitycznego.Znacznaczęść
reformpodejmowanabyłazinicjatywyrządówibyłaprzezemniefinansowana
inadzorowana.Wprowadzanezmianymiałypodnosićpoziom(jakość)edukacji,
alejednocześniepowinnyutrwalaćpanująceładyspołeczne,służyć„doskonaleniu”
istniejącychmodeliżyciaspołecznego.Wreformachtychwykorzystanoniektóre
propozycje„alternatywne”,którewłączonowzespołyinnychelementówdominu-
jącegosystemu(czydominującychsystemów)edukacji.
Odbicietychtendencjiznalazłowyrazrównieżwzamierzeniachreformator-
skich(wtamtychlatach)wPolsce.Osobliwymsymptomemumocnieniapanu-
jącegoporządkupolitycznegoispołecznegomiałabyćszkoładziesięcioletnia.
Taadministracyjno-polityczna„reforma”niepowiodłasięipozostałapouczają-
cymprzykładempróbywprowadzeniaprzezpaństwo,administracjęoświatową
modeluedukacji„alternatywnego”wobecpropozycjiśrodowisknaukowych,woli
społeczeństwaitradycjioświatowych.
Wtejsamejdekadzieżywebyłyróżnenurtyautentycznejedukacjialternatyw-
nej.Zmiennekolejeswoichdziejówprzechodziłruchpostępupedagogicznego–
zarównotenscentralizowanyiczęściowozinstytucjonalizowany,jakioddolny,
znowusięgającydoideiprogresywizmu.Jednymznurtówprzeciwstawiającychsię
„jednolitemusystemowioświatyiwychowania”byłyteoretyczneipraktycznepra-
cenarzeczindywidualizacjikształcenia–wtymkształceniauczniówzdolnych15.
Politykawiększego„otwarcianaZachód”sprzyjałasięganiutakżepoinnewzory–
konkurencyjnewstosunkudoutrwalonego,oficjalnegomodeluoświaty.
Jednaklata70.toczas,wktórymsilnieujawniłysiędążeniadozanegowania
odwiecznejdoktrynyedukacjiadaptacyjnej.Toczasprotestuprzeciwkodominu-
jącymdotądfunkcjomspołecznymoświaty,niezgodynareprodukcjęspołeczną,
14Por.przytoczonewyżejpraceC.Kupisiewicza.
15Por.T.Lewowicki,Indywidualizacjakształcenia,PWN,Warszawa1977;oraztegoż:
Kształcenieuczniówzdolnych,WSiP,Warszawa1980.
