Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Częśćpierwsza.I.Sprawiedliwośćjakobezstronność
topublicznyzmysłsprawiedliwościumożliwiaimbezpieczne
stowarzyszaniesię.Międzyludźmiorozbieżnychdążeniach
icelachwspólnakoncepcjasprawiedliwościustanawiawięzy
obywatelskiejprzyjaźni;ogólnepragnieniesprawiedliwości
ograniczadążeniedoinnychcelów.Możnasądzić,żepu-
blicznakoncepcjasprawiedliwościtworzykartępodstawową
dobrzeurządzonegostowarzyszenialudzkiego.
Istniejącespołeczeństwasąoczywiścierzadkowtymsensie
dobrzeurządzone,ponieważto,cosprawiedliweiniesprawie-
dliwe,zwyklejestprzedmiotemsporu.Ludzieniesązgodnico
dotego,którezasadypowinnyokreślaćpodstawowewarunki
ichzwiązku.Leczmimotejniezgodymożemytwierdzić,że
każdyznichmajakąśkoncepcjęsprawiedliwości.Znaczyto,
żerozumiejąpotrzebęisągotowidoprzyjęciaszczególnego
zbioruzasadprzypisującychpodstawoweprawaiobowiązki
orazokreślających,couznajesięzawłaściwądystrybucjęko-
rzyściiciężarówkooperacjispołecznej.Wydajesięwięcrzeczą
naturalnąodróżnieniepojęciasprawiedliwościodrozmaitych
koncepcjisprawiedliwości,jakowyznaczonegoprzezwspólną
rolę,którąoweróżnezbioryzasad,owerozmaitekoncep-
cje,mająodgrywać1.Zatemci,którzyobstająprzyróżnych
koncepcjachsprawiedliwości,mogąmimotozgadzaćsię,że
instytucjesąsprawiedliwe,jeżeliprzypisującjednostkompod-
stawoweprawaiobowiązki,nieczyniąmiędzyludźmiarbitral-
nychrozróżnień,ijeśliregułyteokreślająwłaściwewyważenie
konkurencyjnychroszczeńdokorzyścipłynącychzżyciaspo-
łecznego.Ludziemogąprzystaćnatakiopissprawiedliwych
instytucji,ponieważideearbitralnegoróżnicowaniaiwłaści-
wegowyważenia,zawartewowympojęciusprawiedliwości,
pozostająotwartenainterpretacjezgodnezzasadamispra-
1Idętuza:H.L.A.Hart,Pojęcieprawa,przeł.J.Woleński,WNPWN,
Warszawa1998,s.214–219.
