Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Częśćpierwsza.I.Sprawiedliwośćjakobezstronność
zdecydujemysięposzukiwaćkoncepcjisprawiedliwości,która
przeciwdziaławykorzystaniuarbitralnegorozkładunatural-
nychzdolnościorazprzypadkowościwarunkówspołecznych
jakoelementówprzetargowychwdążeniudokorzyścipoli-
tycznychczyekonomicznych,dochodzimydotychzasad.Są
onewyrazemodrzuceniatychaspektówświataspołecznego,
którewydająsięarbitralnezmoralnegopunktuwidzenia.
Problemwyboruzasadjestjednakniezwykletrudny.Nie
oczekuję,żemojepropozycjewszystkichprzekonają.Warto
zatemnasamympoczątkuzauważyć,żesprawiedliwośćjako
bezstronność,takjakiinneujęciakontraktowe,składasię
zdwóchczęści:(1)interpretacjisytuacjiwyjściowejiposta-
wionegowniejproblemuwyboruoraz(2)zbioruzasad,na
które–jaksiętwierdzi–udzielonobyzgody.Możnaprzyjąć
pierwszączęśćtejteorii(lubjakiśjejwariant),odrzucając
drugą,iodwrotnie.Pojęciewyjściowejsytuacjikontraktowej
możewydaćsięsensowne,mimoodrzuceniakonkretnychpro-
ponowanychzasad.Chcęoczywiścietwierdzić,żenajbardziej
trafnakoncepcjatejsytuacjiprowadzidozasadsprawiedli-
wości,sprzecznychzutylitaryzmemiperfekcjonizmem,iże
wobectegodoktrynaumowyspołecznejstanowialternatywę
dlatychpoglądów.Choćiztymmożnasięniezgodzić,mimo
uznaniaprzydatnościmetodykontraktowejdobadaniateorii
etycznychiprzedstawianiależącychuichpodstawzałożeń.
Sprawiedliwośćjakobezstronnośćjestprzykłademtego,co
nazywamteoriąumowyspołecznej.Możnamiećzastrzeżenia
wobecterminu„umowa”ipokrewnychwyrażeń,uważamjed-
nak,żewystarczającodobrzebędziespełniałswąrolę.Wiele
słówmamylącekonotacje,mogącezpoczątkuprowadzićdo
nieporozumień.Równieżterminy„użyteczność”i„utylita-
ryzm”niesątuwyjątkami:onetakżewywołująniefortunne
skojarzenia,chętniewykorzystywaneprzezkrytykówwrogo
nastawionychdodoktrynyutylitarystycznej,leczsąwystarcza-
