Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iantymutagenom.Piciekawyniejestczynnikiemryzykanowotworówjamyustnej,
gardła,przełykuiżołądka.Wprzypadkunowotworówokrężnicykawajestraczej
czynnikiemochronnym,ponieważhamujesekrecjężółciijejprzechodzeniedo
przewodupokarmowego.
Najważniejszymczynnikiemetiologicznymnowotworówjamyustnejigardła
jestpalenietytoniu.Piciealkoholujestrównieżudowodnionymczynnikiemryzyka
nowotworówotejlokalizacji.Ryzykotojestod4do7razywiększewprzypadku
występowaniatylkojednegoczynnika,a25–40razywiększewówczas,gdyte
czynnikiwystępująłącznie.Takwysokieryzykojestwynikiemsynergizmuobu
czynników.
Palenietytoniu,konsumpcjaalkoholuorazniewłaściwadietasąistotnymiczyn-
nikamiryzykanowotworówprzełyku.
WpewnychrejonachChinnitrozoaminywytwarzaneprzezpleśńFusariummo-
niliformesąuważanezaczynnikprzyczynowyzwiększonejczęstościwystępowa-
nianowotworówprzełyku.Wbadaniachdoświadczalnychnazwierzętachstwier-
dzono,żeprzełykjestkrytycznymodcinkiemprzewodupokarmowegodlanowo-
tworówindukowanychprzeznitrozoaminy,niezależnieoddrogipodaniatych
związków.Mechanizmtegozjawiskaniezostałwyjaśniony.Prawdopodobnieakty-
wacjametabolicznanitrozoaminwnabłonkuprzełykuorazmałazdolnośćnaprawy
zmutowanegoDNAsąodpowiedzialnezarozwójprocesunowotworowego.
Zmianywnawykachżywieniowychprawdopodobnieodgrywająważnąrolę
wzmniejszeniuczęstościwystępowaniarakażołądka,obserwowanymwostatnich
dekadach.Mniejszespożycieżywnościkonserwowanejsoląorazdostępdoświe-
żychowocówijarzynprzezcałyrokprawdopodobniejesttegoprzyczyną.
Jakoczynnikietiologicznerakażołądkarozważanopobieranieazotanów(III)
(azotynów)iazotanów(V),poziomazotanów(III)wsokużołądkowym,pHsoku
żołądkowegoorazstopieńnitrozylacjiskładnikówpokarmowychwtymnarządzie.
Wieloośrodkowebadaniaeuropejskieniewykazałykorelacjipomiędzypobiera-
niemsoliiczęstościąwystępowaniametaplazjijelitowejjakowczesnegostadium
rakażołądka.ZwrócononatomiastuwagęnainfekcjęHelicobacterpylorijako
czynnikryzykagruczolakorakadystalnejczęściżołądka.Prawdopodobnieprzewle-
kłestanyzapalnetejczęściżołądkaprowadządoproliferacjikomórkowejorazwy-
twarzaniawolnychrodnikówizwiązkówN-nitrozowych.Badanieepidemiologicz-
neprospektywnewykazało3–6razypodwyższoneryzykorakażołądkawgrupie
osóbserologiczniedodatnichdlaHlpylori.
UosóbzdeficytemS-transferazyglutationowej(GSTM1),odpowiedzialnejza
inaktywacjęwielopierścieniowychwęglowodorówaromatycznych(WWA),rów-
nieżobserwowanopodwyższoneryzykorakażołądka.
Polichlorowanebifenyle(PCB)indukowałyprzednowotworowyrozrostbłony
śluzowejżołądkaukilkugatunkówzwierząt.Żołądekmałpyiświnibyłwyraźnie
bardziejwrażliwynatezwiązkiniżżołądekszczura.UmieszkańcówJaponiiiTaj-
wanu,pomasywnym,przypadkowymzatruciuPCBwwynikuichpobraniazoliwą
ryżową,obserwowanoprzerostbłonyśluzowejżołądka.
Etiologianowotworówokrężnicyiodbytnicyniezostaławyjaśniona.Wdo-
świadczeniachnagryzoniachwykazano,że1,2-dimetylohydrazyna(DMH)iazo-
ksymetansąinduktoraminowotworówzłośliwychokrężnicy.DMH,niezależnieod
drogipodania(podskórnie,peros),indukowałagruczolaki,gruczolakorakiiraki
okrężnicy,odbytnicyorazjelitacienkiegoumyszyiszczurówróżnychszczepów.
24
