Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
synmarnotrawny,palecBoży,bićsięwpiersi,daćświadectwo,rozdzieraćszaty,
rzeźniewiniątek,Padłstrach,Rozeszłasięwieść11;
b.sentencjonalnefrazy,przysłowiaiaforyzmybiblijne,np.:Zobfitościserca
ustamówią(np.Łk6,45),Zdrowiniepotrzebująlekarza,leczchorzy(np.Mt9,
12),Niewlewasięmłodegowinadostarychbukłaków(np.Mk2,22);
c.
formułybiblijneorodowodziekultowo-obyczajowym,np.:Bądźpozdro-
wiony!,Idźwpokoju!,Zaprawdę,zaprawdępowiadamwam...,Pokójtemu
domowi12.
3.Charakterystycznykrągtradycyjnychbiblizmówtworzątakżekonstrukcje
przynależnepłaszczyźnieskładniowej.Natentypwyznacznikówskładająsię,
zjednejstrony,zazwyczajtypowelatynizmysyntaktycznewniesionedopolsz-
czyznyviaWulgata,jak:
a.dwuskładnikowegrupynominalnezprzydawkąprzymiotną,np.:łaska
Boża,imiępańskie,ludBoży;
b.postpozycyjnyszykprzydawkiwzględemrzeczownika,np.:nieprawość
moja,imiętwoje,wolatwoja13;
c.
finalnapozycjaorzeczeniawzdaniu,np.:Pokójzostawiamwam,pokójmój
wamdaję(J14,27);Przeciwnikniechskargęnapisze(Hi31,35);
d.biernekonstrukcjeczasownikowe,np.zostanąpocieszeni,będziewamotwo-
rzone14;
e.częstaobecnośćimiesłowowychrównoważnikówzdań,główniezimie-
słowemuprzednim,np.:AJezusodpowiedziawszy,rzekłdobiegłychwZakonie
ifaryzeuszów,mówiąc:(Łk14,3).
Zdrugiejzaśstronyzasóbtradycyjnychbiblizmówskładniowychposze-
rzająwyznacznikiorodowodziehebrajskimigreckim,takiejak:
f.
formyimiesłowoweotypieuprzednim,np.:przystąpiwszy,usłyszawszy,
wchodzącewskładopisowychkonstrukcjiczasownikowych,tzw.partici-
piumgraphicum15;
11Oobecnościilosachrodzimychfrazeologizmówbiblijnychtraktujeosobnamonografia:
S.Koziara,Frazeologiabiblijnawjęzykupolskim,op.cit.(dalejgłówniejakoskrót:FBJP).
12TentypbiblizmówznalazłodrębnyopiswartykuleM.Pudy-Blokesz,Formułyiformulicz-
nośćjakowyznacznikistylubiblijnego,[w:]Polszczyznabiblijna-międzytradycjąawspółczesnością,red.
S.Koziara,W.Przyczyna,Tarnów2009,t.1,s.35-52.
13Otegorodzajuwyznacznikachstylowychpolszczyznybiblijnejzob.S.Koziara,Oszyku
zaimkowejprzydawkidzierżawczejwpolskichprzekładachPsałterza(naprzykładziepsalmuMiserere),„Język
Polski”,t.78:1998,s.62-69.
14
Wtymwypadkuupatrywaćmożnatakżewpływówhebrajskichfigurstylistycznych
otypiepassivumdivinum(theologicum)jakoformopisowych,zastępującychimięBoga,zob.J.Czerski,
Wpływjęzykahebrajskiegoiaramejskiegonanowotestamentalnągrekę,[w:]Problemyfrazeologiieuropejskiej,
t.2:Frazeologiaareligia,red.A.M.Lewicki,W.Chlebda,Warszawa1997,s.340-341.
15Konstrukcjezimiesłowemuprzednimstanowiłybezpośrednielubpośrednie(greka,łaci-
na)naśladownictwocechjęzykahebrajskiego,wktórymtendencjadotegotypuopisowegoujmowa-
niazdarzeństanowiłacechęsystemową,zob.J.Carmignac,ProblemsemityzmówwEwangeliachsyn-
optycznych,„Znak”,t.40:1987,s.519-520.Osposobachodniesieniasiędotejcechystylubiblijnego
25
