Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
e.typowefiguryretoryczne,np.hiperbole:Łatwiejwielbłądowiprzejśćprzez
uchoigielne,niżbogatemuwejśćdokrólestwaniebieskiego(Mt19,24;Mk10,25;
Łk18,25);Przecedzaciekomara,apołykaciewielbłąda(Mt23,24);
f.
wyodrębnionesegmentystrukturalno-kompozycyjne(wersetbiblijny,
prozazrytmizowana)20;
g.silnieutrwaloneperykopy,np.KazanienaGórze(Mt5,3-10),Dekalog
(Mk10,19);
h.typowobiblijnegatunkiliterackie,np.psalm,przypowieść,apokalipsa.
Zaprezentowanyskrótowonapotrzebyniniejszegoopracowaniapodsta-
wowyzbiórśrodkówifigurjęzykowych,jakieskładająsięnarepertuartradycyj-
nychizarazemtypowychcechstylowychpolszczyznybiblijnej,wyznaczaróżne
możliwościpraktycznegoichwykorzystania.Oilewyznacznikiprzynależne
ostatniemuzprzywołanychobszarówstanowiąwgłównejmierzebazęsłużą-
cąliterackimzabiegomstylizacyjnym,otylezespołycechwskazanewobrębie
leksyki,utrwalonychispetryfikowanychpołączeńwyrazowychorazpłaszczy-
znyskładniowejstwarzająpotencjalnąsferęodwołaństylowychrealizujących
sięprzedewszystkimwobszarzeprzekładubiblijnego.Próbaporównawczego
spojrzenianaobecnośćistatustradycyjnychfrazeologizmóworazstałychfor-
muł,sentencjiiperykopwjęzykuwspółczesnychtranslacjibiblijnych,stano-
wiącagłównyceltejpracy,ogniskujewsobieprzedewszystkimwyznaczniki
przynależnedrugiejzprzywołanychkolekcjicech,aleniezamykasiębynajmniej
nazjawiskaocharakterzeleksykalnym,składniowymorazstrictestylistycznym.
Zazwyczajbowiembywatak,iżzabieginaruszająceusankcjonowanystylowo
kształtjęzykowydanegobiblizmuobejmująelementyprzynależnezarówno
warstwieleksykalnej,jakteżskładniowej,anierzadkorównieżobrazowej.
Takprzyjętakolekcjabiblizmówrodzijednakpotrzebęnieznacznegoroz-
szerzeniaprzywołanejnawstępiezaW.Chlebdądefinicjisamegobiblizmu.Jej
znowelizowanykształtwinienwięczmierzaćwkierunkuwzbogaceniaformal-
negozakresupojęciatak,abyswymzasięgiemdenotacyjnymobejmowałona
równijednostkiotypiewyrazu,grupywyrazowej,zdania,jakteżpewnychcało-
stektekstowych.Wtymostatnimwypadku,rozszerzającymzakresdefinicyjny
biblizmu,mowajestprzedewszystkimoszczególnegorodzajutekstach,jakimi
sąpewneperykopy,którychsilniespetryfikowanyiutrwalonystatus(np.biblij-
neprefiguracjemodlitwcodziennych-Dekalog,ModlitwaPańska,Pozdrowienie
Anielskie)sprawiają,iżwpełniodpowiadająoneprzyjętymdlabiblizmukryte-
riomgatunkowym(pochodzenie,upowszechnienie,odtwarzalność).
Przedstawionyrepertuarwyznacznikówokreślanymianemtradycyjnych
biblizmówpostrzegaćwięcnależyjakozbiórelementówstylowonacecho-
wanych,którewdrodzehistorycznychprzekształceńpolszczyznybiblij-
EinNachschlagewerk,Gießen,1994,s.43-45,por.także:N.W.Lund,ChiasmusintheNewTestament.
AStudyinFormgeschichte,ChapelHill1942,s.233-319.Wśródnielicznychpracrodzimychnaten
tematzob.J.Czerski,Wpływjęzykahebrajskiegoiaramejskiegonanowotestamentalnągrekę,op.cit.,
s.340,orazM.Kantor,Strukturydośrodkoweiodśrodkowewpoezjihebrajskiej(Ps120-134),Kraków1998,
s.80-83.
20
Syntetycznąpróbęspojrzenianawersetbiblijnyjakowyznacznikprozyrytmicznej
wkontekściejegoswoistościiwykorzystaniawrodzimychzabiegachstylizacyjnychprzynosiarty-
kułA.Kulawika,Owerseciebiblijnym,„RuchLiteracki”1999,nr1,s.19-30.
27
