Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
33
Człowiek,którypopełniagrzech,odstępujeodporządkurozumu,aprzez
towyzbywasięludzkiejgodności,zasprawąktórejczłowiekjestznatury
wolnyiistniejesamdlasiebie;przeztoteżdegradujesięonponiekąddo
służebnejpozycjinierozumnychzwierząt
22
,takmożnaznimczynićto,
cojestpożytecznedlainnych23.
Twierdząc,żezczłowiekiem,któryprzezswojąwyjątkowociężką
zbrodnięzdegradowałsięnponiekąddosłużebnejpozycjinierozumnych
zwierząt”
,aprzeztosampozbawiłsięludzkiejgodności,wolnojest
jużnczynićto,cojestpożytecznedlainnych”
,TomaszzAkwinuzdajesię
ograniczaćuprawnionyzakresutylitarnegouzasadnieniakaryśmierci;daje
bowiemdozrozumienia,żezinnym,mniejzwyrodniałymzbrodniarzem
czegośtakiegoniewolnojestczynić,nawetgdybyiwtymwypadku
służyłotopożytkowiogółu.Wymierzanietejnajsurowszejkaryowymnie
takzdegenerowanymprzestępcombyłobyzaśniedozwoloneczyteżnie-
godziweniezewzględunaichniewinność(lubzbytmałąwinę),leczwłaś-
niezewzględunaludzkągodność,którąonimimowszystkozachowują
iktóraprzezkaręśmiercibyłabynaruszana.Jeżeliprzyjąćinterpretację
przytoczonychwypowiedziTomaszazAkwinu,jegodefinicjakrzywdywy-
magakolejnegoposzerzenia:
Krzywdępopełniasięprzezto,żewyrządzasiępewnąszkodędrugie-
muwbrewjegowoli,chybażejesttoszkodasłużącadobruwspólnemu,
zadawanaprzezuprawnionegoprzedstawicielawładzyinienaruszająca
godnościtego,komusięwyrządza.
6020Przejdźmyzkoleidopytania,naczympoleganaprawienieczyteż
wyrównaniekrzywdy,wyrządzanejwniedobrowolnychrelacjachpośród
osobami-międzyczymaczymzachodzitarówność,którązachowujelub
którąprzywracasprawiedliwośćnormującategorodzajurelacje.
22
Woryginale:inciditquodammodoinservitutembestiarum.Nieznaczytojednak
oczywiście-jakprzyjmujesięwtłumaczeniuFeliksaBednarskiego-żen[p]rzezgrzech
więcczłowiekponiekądstajesięsługązwierząt”
.Wyrażenienservitusbestiarum”nie
oznaczatutajsłużebnejpozycjiwstosunkudozwiert,leczsłużebnąpozycję
właściwązwierzętom.Takteżjestonorozumianenp.wtłumaczeniuangielskich
dominikanów,wktórymczytamy:nandhefallsintotheslavishstateofthebeasts”
.
23
q.64a.2ad3(ł)homopeccandoabordinerationisrecedit,etideodeciditadignitate
humana,proutscilicethomoestnaturaliterliberetpropterseipsumexistens,etinciditqu-
odammodoinservitutembestiarum,utscilicetdeipsoordinetursecundumquodestutilealiis.