Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
39
Innymkłopotemzwiązanymznrekompensacyjną”koncepcjąspra-
wiedliwejkaryjestproblem,wjakisposóbzastosowaćjąrównieżdokar,
które-jaksięprzynajmniejwydaje-wżadnejmierzeniewynagradzają
stratyponiesionejprzezofiaręprzestępstwa,naprzykładpostradaniażycia
lubzdrowia.TomaszzAkwinustarasięprzynajmniejczęścioworozwiązać
czyteżrozbroićtętrudność,wskazując,żechociażwniektórychrazach
karawymierzanaprzestępcyniemożezrekompensowaćjegoofierzebez-
powrotnejutratypewnegodobramaterialnego,tojednakmożejejpowe-
towaćpewnąinnąstratę,mianowiciedoznanąujmęnagodności.Jakjuż
widzieliśmy,zkażdąumyślniewyrządzanąkrzywdąopróczpowodowanej
zewnętrznejszkodyłączysięwedługTomaszapewnawewnętrznawzgarda,
okazywanaosobiekrzywdzonej.Tawzgardamożebyćmniejszalubwięk-
sza,ajejwielkośćrównieżdecydujeotym,żezdwóchprzestępstw,wyrzą-
dzającychnierazrówniedużąszkodę,jednouchodzizacięższeniżdrugie,
jaknaprzykładjawnyrabunek,przezktóryrabuśokazujelekceważenie
obrabowanemu,uważasięzawystępekcięższyodskrytejkradzieży(q.66
a.9co.).Taujmanahonorze,którąkrzywdzicielzadajeosobiekrzywdzo-
nej,możnajejwszakżewynagrodzićprzezwymierzanąmukarę.Tomasz
zAkwinuodwołujesiędotejfunkcjikarymiędzyinnymikiedytłumaczy,
dlaczegosędzianiepowinienodstępowaćodwymierzeniasprawiedliwej
karyzapewneprzestępstwo,naprzykładzabójstwo,nawetgdywszelkie
pozoryprzemawiajązatym,żejegopobłażliwośćnikomubyjużniezaszko-
dziła,aprzestępcyoczywiściebyłabynarękę.Tomaszstanowczoodrzuca
tęapologięsędziowskiejmiękkości,wskazującprzedewszystkimnato,że
nsędziauwalniającykogośodkaryniezgodniezporządkiemprawnym”
jestwbrewpozoromnadzwyczajszkodliwy,ponieważnwyrządzaprzez
toszkodęspołeczności,któraodnosipożytek,jeślizazłeczynywymierza
siękarę,abyniepopełnianowystępków”;oprócztejgłównejracjipodaje
jednakinną:nUwalniającwinnegoodkarywyrządzasiętakżeszkodęoso-
bieskrzywdzonej,którauzyskujezadośćuczynienieprzezto,żewpewien
sposóbprzywracasięjejcześć,karzącjejkrzywdziciela(podkr.
moje,W.G.)”31.
Incommutationibusauteminvoluntariisftetiamquaedaminiuria.underaptornonsolum
compelliturreddereremquamrapuit,sedetiamultrapuniturpropteriniuriamquamintulit.
31
q.67a.4ad3(ł)iudex,siinordinatepoenamremitteret,nocumentuminferretet
communitati,cuiexpeditutmalefciapuniantur,adhocquodpeccatavitentur(..).Nocet
etiampersonaecuiestillatainiuria,quaerecompensationem
