Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Sprawiedliwośćwróżnychwymiarachwiedzynaukowej
nawiązywaniapewnychrelacjimiędzyosobami,którełączyławspólnasytuacja
kryminalna.PięćlatpóźniejnaterenieUSArealizowanychbyłojużokoło200
projektówocharakterzerestytucyjnym(M.WrightiH.Zehrza:E.Wdzięczna,
2010).ObecnieStanyZjednoczoneuznajesięzakolebkęwspółczesnychalterna-
tywnychmetodrozwiązywaniakonfliktów,pomimożeźródełADRnależydo-
szukiwaćsięwWielkiejBrytanii(A.Kalisz,A.Zienkiewicz,2009).Alternative
DisputeResolutionoznacza,,polubowneipojednawczesposobyrozwiązywania
konfliktówisporówopartenaideidążeniadoporozumieniaorazznalezienia
kompromisowegowyjściazsytuacjikonfliktowej”(A.Kalisz,A.Zienkiewicz,
2009,s.26).Upowszechnieniepozasądowychformrozwiązywaniakonfliktów
prawnychwsprawachcywilnych,gospodarczychipracowniczychprzyczyniło
siędozwiększeniazaufaniapublicznegowobecinstytucjimediacyjnejwspra-
wachkarnych(www.ncdsusa.org,za:A.Kalisz,A.Zienkiewicz,2009).
AnglicyskorzystalizdoświadczeńAustralijczyków,którzyumożliwilinie-
letnimuczestniczeniewprogramachsprawiedliwościnaprawczejdzięki,,kon-
ferencjomofiara-sprawca”(1990).W1994rokupodjęlipierwszepróbyrozwią-
zywaniakonfliktówprawnych.Czterylatapóźniejrozpocząłswojądziałalność
YouthOffendingTeam,któryrealizowałzadaniaocharakterzeprofilaktyczno-
-resocjalizacyjnym.Organizowanespotkaniaodbywałysięwwieloosobowych
grupach,wktórychcentralnemiejscezajmowalinieletniiczłonkowieichrodzin,
arolepodrzędnepełnilipracownicysocjalni,sądowiipolicjanci.DziękiCrimi-
nalEvidenceAct,którybyłwydanyw1999roku,osobypokrzywdzonezostały
włączonewprocesrestytucyjny.Stronykonfliktu,wgronierodzinyispecjalistów
(np.pedagogów),miałyokazjęprzedyskutowaćważnedlanichkwestie.Spotka-
niatakiemogłyodbywaćsiębezudziałuosóbpokrzywdzonych,którejednak
zawszepytanoochęćudziałuwnich.Rezultatemkońcowymbyłoopracowanie
programuresocjalizacyjnego,doktóregorealizacjizobowiązywalisięnieletni,
orazspisywanieugodyzosobąposzkodowaną(M.Liebmann,2007).
Kilkalatpóźniej,wzoremAnglii,Kanadyjczycyzaczęliwdrażaćwżycie
programysprawiedliwościnaprawczejzudziałemmłodzieżyzaangażowanej
wkonfliktyocharakterzeprawnym.TheYouthCriminalJusticeActz2002roku
umożliwiłupowszechnieniedziałańzwiązanychzrestytucjąwśródnieletnich
(M.Umbreit,1994).Nadaljednakniedocenianabyłarolaofiarywprocesieko-
munikacyjnymznieletnim.Ponadtozakłóconakomunikacjamiędzyposzczegól-
nymiinstytucjamiskutkowałaobniżeniemefektywnościprowadzonychdziałań,
astronykonfliktuczęstoniebyłygotowedopodjęciadialogu(H.Zehr,1990).
Niemcyuznawanesązakrajeuropejski,wktórymintensywnieprzekładano
ideęsprawiedliwościnaprawczejnapraktykę.Społeczeństwoniemieckieposłu-
gujesiępojęciem,,Täter-Opfer-Ausgleich”(TOA),któreodnosisiędoprawnie
usankcjonowanegomodelusprawiedliwościnaprawczej.Pierwszezapisynorma-
