Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Interpretacjahistoryczna
13
iwspierającychjąracji.Witkiewicznigdynienapisałsystematycznegowykładuswo-
ichpoglądówestetycznych.Tworzyłtekstysilnieperswazyjne,wktórychzawierał
zawszetylkojakieśfragmentyswoichpoglądów,cowięcej,podwpływemkrytyki,
poddawałjepewnymmodyfikacjom.Wtekstachperswazyjnychtreśćasertywna
przekazywanajestwsposóbdużobardziejskomplikowany,niżwtekstachdeskryp-
tywnych.Podstawowymproblememmetodologicznympracymającejzaprzedmiot
tekstytegotypujestprzetometodainterpretacji,którątrzebaprzyjąć,abypracę
interpretacyjnąwykonać.
2.Interpretacjahistoryczna
Głównymprzedmiotembadańdlahistorykaestetykisąteksty,wktórychzawarte
sąpoglądyestetyczne.Niezawszejednakpoglądyestetycznewyrażonesąwtekstach,
niekiedydysponujemytylkodziełamisztukiiznichmusimywyprowadzićprzeko-
naniaestetyczne,którychtedziełasąucieleśnieniem.Przekonaniapierwszegotypu
WładysławTatarkiewicznazwałnestetykąexplicite”,zaśdrugiegotypu-nestetyką
implicite”lubnestetykąimplikowanąwdziełachsztuki”(Tatarkiewicz1991,240)3.
Wniniejszejpracyzajmowaćsiębędęestetykąexplicite,zaśdziełamisztukitylkootyle,
oiledlapoglądówzwartychwtekstachmająjakieśistotneznaczenie.
Tekstyestetyczne,jakidziełasztuki,sąobiektamikulturowyminastawionymi
nainterpretację.JakwykazaliJerzyKmitaiLeszekNowakwStudiachnadteoretycz-
nymipodstawamihumanistyki,książceinicjującejmetodologicznąszkołępoznańską,
interpretacjestosowanewhumanistycesąentymematycznymirozumowaniamide-
dukcyjnymi,odpowiadającyminapytaniendlaczego?”,wktórychwyjaśnianejestzda-
nielubsekwencjazdańopisującychsensczynnościkulturowejnastawionejnainter-
pretacjęlubsenswytworutakiejczynności(KmitaiNowak,1968,302)4.Każda
interpretacjawymagaprzyjęciaexplicitelubimplicitejakiejświedzynatematkontek-
stukulturowegowyjaśnianegoobiektu.Wnaukachhumanistycznychpowszechnie
przyjmowanajestdyrektywametodologiczna,iżuwzględnianawiedzamamiećdla
wyjaśnianegoobiektukulturowegocharakterrodzimy,innymisłowy,żeinterpreto-
wanyobiektnależyujmowaćwhistorycznymkontekściekultury,doktórejnależy.
Interpretacjatakawterminologiiszkołypoznańskiejnazywanajestninterpretacją
historyczną”.Natomiastinterpretacjazakładającajakąśinną,niżrodzima,wiedzę
kulturową,określanajestjakoninterpretacjaadaptacyjna”.Interpretacjahistoryczna
orazinterpretacjaadaptacyjnasątypoidealnymiodmianamiinterpretacjihumani-
stycznej(Nowak1975,221-223)5.
3Tatarkiewiczwspominatakżeoestetycezawartejimplicitewguścieepoki(Tatarkiewicz1985,17).
4InterpretacjahistorycznapodpadapodHemplowskimodelwyjaśnianiadedukcyjno-nomologicznego,
wktórymeksplanansskładasięzprawogólnychizdaństwierdzającychfaktyszczegółowe,aeksplanan-
dumjestwyjaśnianezjawisko(Hempel1968,78).
5KompleksowąanalizęinterpretacjihumanistycznejprzeprowadziłJerzyKmitawksiążceZmetodo-
logicznychproblemówinterpretacjihumanistycznej(1971).
