Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
Iżbytakiejnadinterpretacjiuniknąć,trzebainterpretowaćposzczególnejegowypo-
wiedzi(dyskursy)wpowiązaniuzinnymiwypowiedziami(dyskursami),zktórymi
pozostająonewjakiejśistotnejrelacji,naprzykładwrelacjipolemicznej.Cowięcej,
ujmowaćjewichdiachronicznejewolucji,czylirekonstruowaćpoladyskursówwsen-
siewyeksplikowanymizastosowanymwpraktycebadawczejprzezAndrzejaTurow-
skiego,alezograniczeniemdotekstówpisanychorazpraktykiartystycznej,jednak
tylkowtakiejmierze,wjakiejmaonazwiązekzdyskursempisanym9.Jednymzefek-
tówinterpretacjihistorycznejpoladyskursówjestrekonstrukcjasytuacjiproblemo-
wychgenerowanychprzeztworzącejedyskursy,przyczymsytuacjęproblemową
rozumiemjakokonglomeratprzekonańopisowychinormatywnychnatematsztuki,
dziełasztuki,artystyiodbiorcy,będącychwyinterpretowanąpodstawąpoladyskur-
sów10.Rekonstrukcjędoktrynyestetycznejograniczęzaśdozespołuideiwzględnie
inwariantnychwdyskursachWitkiewiczaiwskażęważniejszezmiany,wprowadzane
przezeńwkolejnychwystąpieniach.
3.Dyskursywneciągi
Dziejeestetyki,podobniejakdziejesztuki,możnarozumiećjakohistorięrozwiązy-
waniaproblemów.GeorgeKublerwksiążceTheShapeofTimepropozycjęnowego
paradygmatuzakroiłszeroko,takżeobejmujehistorięwszelkichwytworówczłowieka,
awięctakżedyskursówestetycznych.WKublerowskimparadygmaciehistoriarzeczy,
rozumianychjakowszelkiewytworyczłowieka,takżenduchowe”,układasięwciągi,
wktórychmożnawyróżnićprzedmiotypierwsze(primeobjects),ichkopieiprzetwo-
rzenia,mającedłuższelubkrótszetrwanie,przyczymposzczególneciągimogązani-
kać,apotemodnawiaćsięwmniejlubbardziejzmienionejpostaci.Ważnąkategorią
wtejkoncepcjijestpojęciekulminacyjnegowejścia(climacticentrance),rozumiane
jakopojawieniesiędojrzałegoobiektudanegotypu(Kubler1962,41)11.Kublerow-
skąmetaforądziejówkulturyjestnwiązkawłókien”(fibrousbundles),wktórejkażde
włóknosymbolizujeodpowiedźnajakąśpotrzebę,takżenduchową”,aichdługość
symbolizujetrwaniedanejpotrzebyirozwiązańproblemówwygenerowanychprzez
tępotrzebę(Kubler1962,122).Jakkażdategotypumetaforaitanieoddajepełnego
sensumyśli,którąmasymbolizować.Każdemuobiektowikulturowemumożnaprzy-
pisaćjegopozycjewróżnychrekonstruowanychciągach,którąKublerokreślajako
9Turowskinatomiastobejmujezakresempojęcia‘poladyskursywnego)takżenwielefragmentówży-
ciaartystycznegodanegoterenuiokreślonegoczasupoddanegoustawicznejpresjisiłspołecznychipsy-
chicznych”(Turowski2000,8).
10ZapożyczamtękategorięodZdzisławaŁempickiego,którywwydanymw1923rokudzieleRene-
sans,oświecenie,romantyzmpisał,żenPodobniejakwżyciucodziennym,takiwżyciuumysłowymistnie-
jąpewnesytuacjeideowe;sąonewyrazempoglądunaświatdanejepoki,którymaznowusweźródławjej
strukturzepsychicznej”(Łempicki1923,215).Odrzucamjednakzarównoheglizm,jakipsychologizm
Łempickiego,adlauniknięciawieloznacznościzastępujęsłowonideowa”słowemnproblemowa”.
11Polskitłumacztegodziełaprzekładaentrancenanwejścienascenę”(Kubler1970,66).
