Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Piechnik,Wizerunekkobietyimężczyznywjęzykowymobrazieświataludnościwiejskiej(naprzykładziegminyZakliczyn
nadDunajcem,Kraków2009ISBN978-83-233-2733-2,e-ISBN978-83-233-8539-4©A.Piechnik&WUJ
27
roku.Zbioryprzynosząwieleinteresującychinformacjinatematmaterialnejiducho-
wejkulturytegoterenu.Zracjietnograficznegocharakterubadańjęzykpotraktowany
zostałzmniejsząuwagą25.
FragmentbogatejfrazeologiiregionuzawieraanonimowyrękopisPrzysłowialu-
dowezJastrzębi,CiężkowiciOstruszy–powiatTarnów,przechowywanywArchi-
wumMEK.CzęśćobszarudzisiejszejgminyZakliczynnadDunajcem(Kończyska,
Wesołów,Słona)należaładoobszaruzainteresowańetnograficznychJanaŚwiętka,
którywlatach1897–1906zbierałnatychterenachmateriałdomonografii,wydanej
później(1989–2001)wpięciuczęściachjako36.tomArchiwumEtnograficznegopt.
BrzozowaiokolicaZakliczynanadDunajcem.Niecomiejscazajmujewniejtakże
językokolicy.Napodstawieopiniizasięgniętejumiejscowejinteligencji(przede
wszystkimuksięży)formułujetezę,że„...niemaznaczniejszejróżnicytakwmowie,
jakiwzwyczajachwśródwłościanposzczególnychwsiparafiizakliczyńskiej”[Świę-
tek1989,20].Autormonografiipoświęcaosobnyustępwyglądowikobietyimężczy-
znyoraz„uwagomporównawczymcodoobupłci”inastępującocharakteryzuje
mieszkańcówokolicZakliczyna:
Powierzchownośćtutejszychwłościanobupłcinaogółczyninaobcymprzychodniudobre
wrażenie.Przeważnieoregularnych,jasnychrysachtwarzy,jasnejcerzeijasnejbarwieskóry,
okształtnejgłowie,owzrościeśrednim,fizycznieiumysłowonależycierozwinięci,zuchowaci,
żwawi,weseliiuprzejmi–zeznikomymiwyjątkamimatołkówiznaturyupośledzonych,przed-
stawiająsiętutejsiwieśniacyjakoluddorodny,czystopolski...[Świętek1999,49].
Profesjonalneopracowanieleksykograficzne–zokolicbliskichZakliczynowi–po-
siadajedynieziemiaczchowskawpostaciwydanegoprzedniemalwiekiemSłownika
okolicyCzchowaWładysławaKosińskiego26.Pozycjatapojawiłasięwroku1914
izwracałauwagęwyjątkowodużąliczbąleksemównienotowanychwcześniejwpra-
cachjęzykoznawczych.Współczesnawieśposiadasłownictwozubożałewzestawieniu
ztymsprzedlat,niemniejjednakopracowanieW.Kosińskiegopozwoliłozrozumieć
etymologięwieluspośródzebranychwyrazów.
Jakwidaćzpowyższegoprzeglądu,gminaZakliczynnadDunajcemtociąglebiała
plamanajęzykoznawczej(dialektalnej)mapiePolski.Istniejące,szczątkoweopraco-
waniadotyczątylkoczęściwsiwchodzącychwjejskład.Zewzględunato,żewwięk-
szościsąonerezultatembadańprzeprowadzonychprzedstulaty,posiadajądużąwar-
tośćdlaodtworzeniakulturyregionuwujęciudiachronicznym,natomiastodzisiejszej
wsimówiąniewiele.Tefaktydodatkowoprzemawiajązazasadnościąbadaniajęzyka
okolicZakliczyna.
25Notowaneprzezbadaczywypowiedziinformatorówsązapisanepolszczyznąliterackązdbałością
ozachowanietreściprzekazu,niezaśjegoformyistylu.Nawetnazwynarzędziisprzętówpodajesię
zpominięciemcechgwarowych.
26Słowniktenzostałułożonyiopracowanyjużpośmierciautoranapodstawiepozostawionychprzez
niegonotatek.
