Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Piechnik,Wizerunekkobietyimężczyznywjęzykowymobrazieświataludnościwiejskiej(naprzykładziegminyZakliczyn
nadDunajcem,Kraków2009ISBN978-83-233-2733-2,e-ISBN978-83-233-8539-4©A.Piechnik&WUJ
I.WSTĘP
1.Etnolingwistyka
Dialektologiajestnaukąopółtorawiekowejtradycjiiprzedmiociebadańodróżnia-
jącymjąodpozostałychdziedzinjęzykoznawstwa.WdrugiejpołowieXXwieku
ztradycyjnejdialektologiiwydzieliłysięinterdyscyplinarnenauki,łączącepolezainte-
resowańjęzykoznawczychzsocjologicznymi(socjolingwistyka)orazetnograficznymi
(etnolingwistyka).Etnolingwistyka,zwanarównieżlingwistykąantropologiczną,zapo-
czątkowanazostaławStanachZjednoczonychwewczesnychlatachXXwieku.Zajej
prekursorauważanyjestFranzBoas,badaczjęzykówikulturyIndian.Dorozwojutej
dziedzinynaukiznaczącoprzyczynilisięEdwardSapiriBeniaminL.Whorf–twórcy
hipotezy,zgodniezktórąjęzykkształtujekulturę,zaśkulturawpływanajęzyk[Ency-
klopedia1994,189].Lingwistykaantropologicznauznałajęzykzaszczególnieistotny
dlabadaniakulturyisposobuwartościowaniaelementówświataprzezczłowieka.Je-
rzyBartmiński,jedenznajbardziejzasłużonychpolskichpropagatorówtegonurtu,
wartykuleCzymjestetnolingwistyka?,opublikowanymwroku1986nałamach„Ak-
centu”,podkreśla,że„...etnolingwistykastarasięoto,bywychodzącodjęzykadocie-
raćdoczłowieka,dojegosposobupojmowaniaświata”[Bartmiński1986,17].Win-
nymmiejscubadaczakcentuje,że„...ambicjąetnolingwistykijestopisaćjęzyknietylko
jakonarzędziekomunikacjispołecznej,aletakżejakoskładnikkultury.Składniknie-
zwykły,bonietylkoskupiającywsobiecechyistotnedlakulturyjakocałości,nietylko
zawierającyinwentarzjejzasobów,aleteżujawniającyprzyjętewtejkulturzesposoby
konceptualizacjiikategoryzacjirzeczy,systemystosowanychwartościowań,punktów
widzenia,utrwalonychspołeczniepostawwobecświata”[Bartmiński2007,32].
Badaniaetnolingwistówpolskichpoczątkowokoncentrowałysięszczególnienare-
lacjachmiędzyjęzykiemludowymakulturąludową[por.Anusiewicz1995,11].Ewa
KołodziejekiKazimierzDługoszwlatachdziewięćdziesiątychzwracaliuwagęna
niekompletnośćtreścimieszczącychsięwtakrozumianympojęciuetnolingwistyki,
zaznaczając,że
Utożsamianieetnolingwistykizobszaremkulturyludowej,aetosuzludemjestrealizacjątyl-
kofragmentuznaczeniagreckiegosłowaethnos,określającegolud,naród,społeczeństwo,grupę
społeczną.Etnolingwistykamożezatemipowinnabadaćwzajemnezwiązkimiędzyjęzykiem
akulturąnawszystkichpoziomach,nieograniczającsiędokulturyludowej[Kołodziejek,Dłu-
gosz1996,319].
