Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Kwasynukleinowe
43
stopniapolimeryzacji.Denaturacjęmożnaprzeprowadzić,ogrzewającroztwórDNA.Po
ponownymochłodzeniuroztworu,rozdzielonełańcuchyDNAulegająreasocjacji,od-
twarzającstrukturędwuniciową.
1.4.4.Przekazywanieinformacjigenetycznej
SekwencjazasadwDNAzawierainformacjesłużącedosyntezybiałek.Każdyami-
nokwasjestkodowanyprzez3leżąceoboksiebiezasady,np.ACGczyGGC,nazywane
kodonem.WcałymDNAwystępują64różnekodony,którekodują20aminokwasów.
Sekwencjakodonówtworzygen(zgreckiegogenos=ród,pochodzenie).
Genjestpodstawowąjednostkądziedziczności,któraokreślapowstawaniekwasów
nukleinowychm-RNA,t-RNAir-RNAipośredniokodujebudowębiałek.Wielkośćge-
nówjestbardzoróżnawgranicachod100dokilkumilionówparzasad.
Informacjezakodowanewgenachsąniezbędnedopowstawaniaifunkcjonowania
komórek.PrzedpodziałemkomórkiDNAmożesiępodzielić(ulecreplikacji)dziękicze-
mukomórkipotomnedysponujątąsamąinformacjągenetyczną,cokomórkamacierzysta.
Całymateriałgenetycznyskupionywjądrzekomórkizawierainformacjedotyczące
wszystkichbiałekbudującychorganizm.Życiedanegoorganizmuzależyodprawidłowej
budowybiałekiichfizjologicznegofunkcjonowania.Ciałoczłowiekajestzbudowane
zokoło600miliardówkomórek,awkażdejznajdujesięDNA.
NiekiedytylkodwielubtrzymakrocząsteczkiDNAznajdująsięwjądrzekomórko-
wym.Wkomórkachniektórychbakteriimożewystępowaćtylkojednamakrocząsteczka
DNAomasiemolowej106-109g∙mol-1.Wewnątrzjądrakażdejkomórki46chromoso-
mówzawierałącznieDNAodługościdodwóchmetrów.
Chromosomy(zgreckiegochroma=barwa)sąpałeczkowatymistrukturamipo-
wstałymiprzezskondensowaniechromatyny(niciDNAzwiązanejzespecyficznymi
białkami).Nazwachromosompochodziodtego,zepoodpowiednimwybarwieniu,sąone
widocznepodmikroskopemwpostacijasnychpałeczek(X).Sąonespecyficznyminosi-
cielamigenów.
ChromosomysązbudowanezdwóchliniowychcząsteczekDNA(chromatyd)połą-
czonychwjednympunkciecentromerem(tworzącychobrazdużejliteryX).Wdroż-
dżachchromosomwystępujejakopojedyncza,kolistacząsteczkaDNA,zwanaplazmi-
dem.Miejscezlokalizowaniagenuwchromosomienazywasięlocus.Struktura
chromosomupodlegazmianomzwanymmutacjami.
PonadtowludzkichkomórkachznajdujesięjeszczeDNAmitochondrialne,miesz-
czącesięwmitochondriach(zgreckiegomitos=nić,zgreckiegochondrion=ziarno),
któresąspecyficznymitworamikomórkowymi(organellami).
PrzekazywanieinformacjigenetycznejzawartejwsekwencjizasadDNAodbywasię
wtrakciezłożonegoprocesu(ekspresji),przebiegającegozudziałemwieluspecyficznych
enzymów,wktórymmożnawyróżnićdwapodstawoweetapy:
–transkrypcję(przepisanieinformacjigenetycznejzawartejwDNAnamRNA),
–translację(syntezębiałek).
