Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Wprowadzenie
Tokarski1996;Tokarski2006a).JerzyBartmińskiiwspółpracownicywprowadzają
obecniezamiaststereotyputerminkoncept(zob.np.Bartmiński,Chlebda2013;
Niebrzegowska-Bartmińska2015:30),którymaobejmowaćcałośćcharakterystyk
semantycznych:
Nankoncept”,czylinstereotyp”[wznaczeniuszerszym,niżtoproponujeR.Grzegorczykowa,
azgodnymzrozumieniemzaproponowanymprzezHilaregoPutnama(1975)-A.M.],składa
sięszerszyzespółcech,niżnanpojęcie”,tworzygobowiemtreśćnietylkopoznawcza,
lecztakżeemotywnaipragmatyczna,opartanaindywidualnymispołecznymdoświadcze-
niuludzi.(Bartmiński,Chlebda2013:71)
Piszącostrukturzekategoriipojęciowychileksykalnych,nietwierdzimyjednak,
żemusząonestanowićtrwałe,niezmienneiwyraźniewydzielonebytyzlokalizowane
wumysłachmówiących.Zgodniebowiemzbadaniaminadfunkcjonowaniemludz-
kiegoumysłuimózgu(zob.np.modelekoneksjonistyczneimodelerozprzestrzenia-
jącejsięaktywacji-Reeves,Hirsh-Pasek,Golinkoff2005:195-198,223-225;por.
wspomnianewcześniejujęcieBierwiaczonka2002),możnaprzypuszczać,żemająone
charakterdynamiczny:każdorazowowzwiązkuzużyciemdanejjednostkijęzykowej
jejzawartośćpojęciowajestrównocześniewzmacnianaipoczęścirekonstruowanana
nowoprzezumysłnadawcyiodbiorcy,zewzględunaspecyfikęróżnychkontekstów
użycia,różnychdyskursówiróżnychcelówkomunikacji(por.Bierwiaczonek2002:57;
Lewandowska-Tomaszczyk2010b).Dziękitemuwumyśleodbiorcyzokreślonego
typukontekstówużyciadanejkonfiguracjisłówwyłaniasiępreferowanywdanym
otoczeniumodelpoznawczy/kulturowy(np.wstydulubdumy)ijeston(poprzez
najwyrazistszeelementy)każdorazowoaktywowanywdanymrodzajuwypowiedzi
iwspecyficznymdyskursie.Wskazujetonadynamicznycharakterznaczenia,gdyż
wyłaniasięonozużycia,utrwalasięwnimidziękiniemumożebyćprzyswajane
(zob.Taylor2007:530-535;Langacker2003).Dlategoteżanalizawielościnatural-
nychużyćdanegosłowapozwalanarekonstrukcjęjegoznaczeniawcałejsiecijego
modelibardziejimniejprototypowych(por.np.Bierwiaczonek2002:54,56).Biorą
wtymudziałprocesyabstrahowania,jakożeludzkiumysłdziałatak,iżnpojęciasą
poprostu»probabilistyczniedefiniowanymiabstrakcjamiopartyminaskojarzeniach,
wyuczonymidziękiinterakcjizotoczeniem«(Robinson,1997:263).[ś]Ztegopunktu
widzenia»prototypyjawiąsięjakowytwórobserwacji.Sąonepoprostuuśrednioną
aktywacjąkategoriipojęciowej«(Robinson1997:263)”(Bierwiaczonek2002:54;
tłum.A.M.)11.Wydajesię,żem.in.owądynamicznościąizróżnicowaniempoziomów
abstrakcjimożnatłumaczyćtrudnościzklasyfikacjąuczuć,naktórezwracająuwagę
badacze(por.Puzynina2000;Bierwiaczonek2002:75;Mikołajczuk2009;dotego
problemupowrócimywtomiedrugim).Ztymtakżejestsprzężonywspomnianywyżej
11
‘[ś]conceptsaresimply»probabilisticallydefinedassociativeabstractionslearnedthroughinterac-
tionwiththeenvironment«(Robinson,1997:263).[ś]Fromthispointofview,»prototypesappearasan
artifactofobservation.Theyaresimplytheaverageactivationofaconceptualcategory«(Robinson,1997:
263)”.(Bierwiaczonek2002:54).
